جنّتی‌عطائی‌ ، ابوالقاسم، نمایشنامـه‌نویـس‌ و از پیش‌كسوتان‌ تحقیق‌ در باره‌ نمایش‌ و ادبیات‌ تطبیقی‌ در ایران‌. وی‌ در 1296 ش‌ در مشهد به‌ دنیا آمد. دوره‌ تحصیلات‌ ابتدایی‌ و دبیرستان‌ را در زادگاهش‌ گذراند، سپس‌ به‌ تهران‌ آمد و ادامه‌ تحصیل‌ داد و از مدرسه‌ تئاتر فارغ‌ التحصیل‌ شد. پس‌ از آن‌ به‌ پاریس‌ رفت‌ و از دانشگاه‌ سوربن‌ دكتری‌ ادبیات‌ تطبیقی‌ گرفت‌ ( چهره‌ مطبوعات‌ معاصر ، ص‌ 76؛ جنّتی‌عطائی‌، ص‌ 841).

وی‌ از 1314 ش‌ همكاری‌ با مطبوعات‌ را آغاز كرد و در باره‌ تاریخچه‌ نمایش‌ در ایران‌ مقالات‌ بسیاری‌ نوشت‌ و به‌ معرفی‌ پیش‌كسوتان‌ و افراد ممتاز ایرانی‌ در این‌ رشته‌ پرداخت‌ (جنّتی‌عطائی‌، همانجا). اولین‌ نمایشنامه‌ او به‌ نام‌ یادگار اشك‌ در 1316 ش‌ به‌ چاپ‌ رسید. وی‌ در 1336 ش‌ جایزه‌ اول‌ نمایشنامه‌نویسی‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر را برای‌ نمایشنامه‌ سربازان‌ جاوید دریافت‌ كرد (همانجا).

جنّتی‌عطائی‌ از اولین‌ و مهم‌ترین‌ نویسندگان‌ نمایشنامه‌های‌ رادیویی‌ در ایران‌ بود. وی‌ در مقاله‌ «نگاهی‌ به‌: دراماتورژی‌ در ایران‌» ( پیام‌نوین‌ ، سال‌ 3، ش‌10، تیر 1340، ص‌ 48ـ56) سیر تحول‌ نمایشنامه‌ رادیویی‌ و نویسندگان‌ مهم‌ و مؤثر آن‌ را بررسی‌ و معرفی‌ كرده‌ است‌. مطالعات‌ او در زمینه‌ ادبیات‌ فارسی‌ و مضامین‌ هنری‌ و تاریخی‌ آن‌ نیز شایان‌ توجه‌ است‌ (برای‌ نمونه‌ رجوع کنید به «كمانداری‌ و تیراندازی‌ در ادبیات‌ فارسی‌»، بررسیهای‌ تاریخی، سال‌ 5، ش‌ 1، فروردین‌ ـ اردیبهشت‌ 1349، ص‌ 113ـ134؛ همان‌، سال‌ 6، ش‌ 2، خردادـ تیر 1350، ص‌ 241ـ276).

جنّتی‌عطائی‌ از دوستان‌ نزدیك‌ نیمایوشیج‌ *بود و آثاری‌ نیز در معرفی‌ زندگی‌ و شعر نیما نوشت‌، از آن‌ جمله‌ است‌ كتاب‌ نیما : زندگی‌ و آثار او كه‌ آن‌ را در 1334 ش‌، به‌ مناسبت‌ شصت‌ سالگی‌ نیما، تدوین‌ كرد. مهم‌ترین‌ كتاب‌ جنّتی‌عطائی‌، بنیاد نمایش‌ در ایران است‌ كه‌ در این باره‌ یكی‌ از كتابهای‌ مرجع‌ به‌شمار می‌آید (برای‌ نمونه‌ رجوع کنید به ملك‌پور، ج‌ 2، ص‌ 44؛ آژند، ص‌ 77، 84، 90). او در این‌ كتاب‌، ضمن‌ بررسی‌ سابقه‌ نمایش‌ در ایران‌، گلچینی‌ از نمایشنامه‌های‌ ایرانی‌ تا 1300 ش‌ را معرفی‌ كرده‌ است‌.

از دیگر آثار اوست‌: چراغ‌: چند صفحه‌ از زندگی‌ فلورانس‌ نایتینگل (تهران‌ 1326 ش‌)، نمایشنامه‌های‌ مدارس‌ (تهران‌ 1336 ش‌)، شیرمردی‌ از خراسان‌ (تهران‌ 1342 ش‌)، زندگی‌ و آثار رضا كمال‌ ( شهرزاد ) (تهران‌ 1333 ش‌)، سخنان‌ بزرگان‌ (تهران‌ 1335 ش‌) و تاریخ‌ تئاتر در جهان‌ (تهران‌ 1337 ش‌). جنّتی‌عطائی‌ در 1372 ش‌ در پاریس‌ درگذشت‌ (جنّتی‌عطائی‌، ص‌ 841 ـ842).

---

منابع‌:
(1) یعقوب‌ آژند، نمایشنامه‌نویسی‌ در ایران‌: از آغاز تا 1320 ه .ش‌ ، تهران‌ 1373 ش‌؛
(2) مصطفی‌ جنّتی‌عطائی‌، «دكتر ابوالقاسم‌ جنّتی‌عطائی‌»، آینده‌ ، سال‌ 19، ش‌ 7ـ9 (مهر ـ آذر 1372)؛
(3) چهره‌ مطبوعات‌ معاصر،[ تهران(: پرس‌اجنت‌، )?1351 ش]؛
جمشید ملك‌پور، ادبیات‌ نمایشی‌ در ایران‌، ج‌ 2، تهران‌ 1363ش.

/ مریم‌ بهاری‌ /