بُرزُلی ، ابوالقاسم بن احمدبن محمد، نویسندة مالکی. از قبیلة بنوبِرزالَه (بُرزُلَه ). در قیروان به دنیا آمد و مدت سی تا چهل سال در محضر ابن عَرَفَه * و استادان بزرگ دیگر به تحصیل پرداخت ، و در شهر تونس مدرّس فقه و امام جامع زیتونه (زیتونه * ، جامع ) شد. در 806 هنگام رفتن به زیارت کعبه از قاهره گذشت و در آنجا چندین «اجازه » صادر کرد. گفته اند که در 841 (به روایت دیگر: 842 یا 843)، در 103 سالگی ، در تونس درگذشت . شهرت او به سبب مجموعة «فتاوی » و «نَوازِل » گردآوردة اوست که در دو جلد، با عنوان جامع مسائل الاَحکام مِمّا نَزَلَ مِنَالقضایا بِالمُفتین وَالحُکّام تدوین شده ، و چندین نسخة خطی از آن باقی است . این کتاب یکی از منابع اصلی المعیار وَنْشَریشی (متوفی 914) است و در قرن نهم و دوازدهم دو خلاصه از آن تهیه شده است . فتواهای بی شماری که برزلی همراه با صاحبان آنها ـ یعنی فقهای مشهوری که زمان و مکانشان را به آسانی می توان تعیین کرد ـ ذکر کرده ، اثر او را به صورت مهمترین منبع برای تاریخ جامعة افریقیّه در عهد زیریانِ قیروان و مَهدیّون (سدة چهارم ـ ششم / دهم ـ دوازدهم ) و بنوحفص (سدة هفتم ـ هشتم / سیزدهم ـ چهاردهم ) درآورده است .
منابع : (1) ابن ابی شنب ، اجازه ، ش 261؛ (2) ابن مریم ، البستان ، الجزایر 1908، ص 150ـ152؛ (3) احمدبن احمدبابا تنبکتی ، نیل الابتهاج ، قاهره 1329، ص 225ـ226؛ (4) محمدبن ابراهیم زرکشی ، تاریخ الدولتین ، تونس 1289، ص 61، 109، 122؛ (5) محمدبن عبدالرحمن سخاوی ، الضوءاللامع لاهل القرن التاسع ، ج 11، قاهره 1355/1936، ش 429؛
(6) Carl Brocklemann, Geschichte der Arabischen Litteratur, Leiden 1943-1949, II, 319, Supplementband, 1937-1942, II, 347; (7) R. Brunschvig, La Berbإrie Orientale sous les H ¤ afs ¤ ides, Paris 1940-1947, II, index 456; (8) H.R. Idris, La Berbإrie Orientale sous les Z ¦ rides.