1) استان چورم. در شمال مركزى تركیه واقع است. از شمال به استانهاى قسطمونى، سینوپ و سامسون، از مشرق به استان آماسیه، از جنوب به استان یوزغاد/ یوزغات، از جنوب غربى به استان كِرك قلعه و از مغرب به استان چانغرى/ چانگیرى محدود میشود. این استان در منطقه كوهستانى واقع شده و از كوههاى مهم آن اگرلیداغى، قرهداغ و كرلارداغیاست. رودهاى قزل ایرماق، یشیل ایرماق و چورم چاى، از ریزابههاى آن، در این استان جاریاند (رجوع کنید به >اطلس جغرافیایى تركیه<، بخش 1، ص 17ـ20، بخش 2، نقشه 26ـ27).
استان چورم مشتمل است بر شهرستانهاى هیمنه كه در تولید فرش شهرت دارد، بیگ پازارى و ایاش كه داراى چشمههاى آب گرم هستند و نلیخان كه مركز تولید برنج است (>اطلس عثمانى<، ص 62).
جمعیت استان چورم در 1382ش/ 2003، حدود 000 ،174 نفر بوده است(>سازمانملل متحد<، ص277).
2)شهر چورم. در دشتى زیبا و گسترده واقع است (سامى، ذیل مادّه). شهر چورم با راههاى اصلى آنكارا ـ سامسون با دیگر شهرهاى تركیه در ارتباط است (رجوع کنید به >اطلس جغرافیایى تركیه<، بخش 1، ص 19ـ20).
از آثار باستانى شهر، مسجدجامع و قلعه چورم واقع در شمال شهر است (رجوع کنید به همان، بخش 2، نقشه 26ـ27). شهر چورم پیش از اسلام، تاویوم یا تائویون نام داشت و در دره آلاجا، در راه شاهى آسیاى صغیر (روم)، واقع بود (موستراس، ص 244؛ رمزى، ص 29، 50، 243، 257).
در دوره عثمانى، ولایت چورم مدتى سَنجَقِ مستقلى به مركزیت شهر چورم، و مدتى نیز در ولایت آنكارا و جزء سنجق یوزغاد بود (رجوع کنید به سامى؛ >اطلس عثمانى<، همانجاها).
شهر چورم در دوره عثمانى داراى مسجدجامع، تكیه، حمام، بازار، مكتبخانه و قلعه بود (رجوع کنید به اولیا چلبى، ج 2، ص 408).
در نزدیكى شهر چورم، در ده علوان چلبى، مزار شیخ علوان، پسر عاشقپاشا* شاعر معروف، قرار دارد (همان، ج 2، ص 410) كه وجود آن نشاندهنده رواج عقاید علویان بكتاشى در چورم است. در دوران معاصر گاهى درگیریهاى خونین و كوتاه مدت میان صاحبان این عقاید و دیگر فرق اسلامى، در این شهر روى داده است (شانكلند، ص 1).
منابع : (1) اولیا چلبى؛ (2) شمسالدینبن خالد سامى، قاموسالاعلام، چاپ مهران، استانبول 1306ـ1316/ 1889ـ1898؛ (3) ك. موستراس، المعجم الجغرافى للامبراطوریة العثمانیة، ترجمة و تعلیق عصام محمد شحادات، بیروت 1423/2002؛
(4) Osmanli atlasi: xx. Yuzyl baslari, ed. Rahmi Tekin and Yasar Bas, Istanbul: Osmanli Arastirmalari Vakfi, 2003; (5) W.M. Ramsay, The historical geography of Asia Minor, Amsterdam 1962; (6) David Shankland, The Alevis in Turkey: the emergence of a secular Islamic tradition, London 2003; (7) Turkiye cografya atlasi, Istanbul: Dogan Burda Rizzoli, 2004; (8) United Nations, Demographic Yearbook, New York 2006.