responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 5181

 

جودهپور ، مركز شهرستان‌ جودهپور در ایالت‌ راجستان‌ در شمال‌ هند.

در 864/1459، رائوجودهه‌ این‌ شهر را در ایالت‌ قدیمی‌ ماروار، یكی‌ از ایالتهای‌ راجپوتها * ی‌ هند، بنیان‌ گذاشت‌ كه‌ نام‌ شهر از نام‌ وی‌ گرفته‌ شده‌ است‌ ( رجوع کنید به علاّ می‌، 1892 ـ 1893، ج‌ 2، ص‌ 128ـ129؛ جانسون، ذیل‌ مادّه‌،< فرهنگ‌ جغرافیایی‌ سلطنتی‌ هند >، ج‌ 14، ص‌ 183، 198).

در دوره حكومت‌ جلال‌الدین‌ محمداكبرشاه‌ (حك: 963ـ 1014)، جودهپور یكی‌ از 25 سركار ملك‌ گجرات‌ و متعلق‌ به‌ ولایت‌ ماروار از صوبه اَجْمیر بود (علاّ می‌، 1892ـ1893، ج‌ 2، ص‌ 22، 128؛ علیمحمدخان‌ بهادر، ج‌ 1، ص‌ 20) و قلعه جودهپور نیز یكی‌ از مهم‌ترین‌ قلعه‌های‌ ولایت‌ ماروار به‌شمار می‌رفت‌ (علاّ می‌، 1892ـ1893، ج‌2، ص‌130). اكبرشاه‌ در 980، مالدیو، راجای‌ جودهپور، را سركوب‌ كرد. پسر مالدیو، كه‌ پس‌ از پدر حاكم‌ ماروار شده‌ بود، به‌ آزار مسلمانان‌ جودهپور پرداخت‌ ولی‌ اكبرشاه‌ او را فراری‌ داد (بداؤنی‌، ج‌ 2، ص‌ 27، 91، 95ـ96، 127؛ علاّ می‌، 1877ـ1886، ج‌3، ص‌110ـ111).

اورنگ‌زیب‌ (1068ـ 1118) پس‌ از سركوبی‌ شورش‌ قوم‌ راتهور/ راتور جودهپور (خافی‌خان‌ نظام‌الملكی‌، ج‌ 2، ص‌ 61 ـ62)، حسن‌ علی‌خان‌ بهادر و خان‌جهان‌ بهادر را مأمور ضبط‌ ولایت‌ جودهپور كرد (بختاورخان‌، ج‌ 1، ص‌ 67، پانویس‌؛ صمصام‌الدوله‌ شاهنوازخان‌، ج‌ 1، ص‌ 595). در اواخر حكومت‌ اورنگ‌زیب‌، راجپوتهای‌ جودهپور و اودی‌پور دوباره‌ شورش‌ كردند. حاكم‌ جودهپور، به‌ سبب‌ بستن‌ بعضی‌ مساجد و تعمیر و احداث‌ معابد و ممانعت‌ از برخاستن‌ بانگ‌ اذان‌، مورد خشم‌ اورنگ‌زیب‌ قرار گرفت‌. اورنگ‌زیب‌ به‌ جودهپور حمله‌ كرد و اموال‌ راجپوتها را غارت‌ و زنان‌ و فرزندان‌ و رعایای‌ آنها را اسیر نمود و روستاهای‌ آنان‌ را سوزاند. سپس‌ قاضی‌القضات‌ را به‌ جودهپور فرستاد تا اهالی‌ آنجا را از احكام‌ شرعی‌ آگاه‌ گرداند و مساجد را تعمیر و بتخانه‌ها را تخریب‌ كند. از آن‌ پس‌، بانگ‌ اذان‌ دوباره‌ در آنجا بلند شد (خافی‌خان‌ نظام‌الملكی‌، ج‌ 2، ص‌ 605، 607؛ اسمیت‌ ، ص‌ 433).

در 1233/1817، در دوره تسلط‌ بریتانیا بر هند، جودهپور ایالتی‌ راجپوت‌نشین‌ بود. در این‌ زمان‌، چارلز متكاف‌ ، از سوی‌ بریتانیا، چندماهی‌ در دهلی‌ مستقر شد و فقط‌ با ادامه حكومت‌ ایالاتی‌ موافقت‌ كرد كه‌ راجپوت‌نشین‌ بودند، از جمله‌ جودهپور (اسمیت‌، ص‌ 570).

در 1328 ش‌/ 1949، پس‌ از استقلال‌ هند، جودهپور صوبه‌ای‌ در ایالت‌ راجستان‌ هند شد ( د. اسلام‌ ، چاپ‌ دوم‌، ذیل‌ مادّه‌).


منابع‌:
(1) محمد بختاورخان‌، مرآه العالم‌: تاریخ‌ اورنگزیب‌، چاپ‌ ساجده‌ س‌. علوی‌، لاهور 1979؛
(2) عبدالقادربن‌ ملوك‌ شاه‌ بداؤنی‌، منتخب‌ التواریخ‌، تصحیح‌ احمدعلی‌ صاحب‌، چاپ‌ توفیق‌ ه. سبحانی‌، تهران‌ 1379ـ1380 ش‌؛
(3) محمدهاشم‌ خافی‌خان‌ نظام‌الملكی‌، منتخب‌اللباب‌ ، ج‌ 2، چاپ‌ كبیرالدین‌ احمد، كلكته‌ 1874؛
(4) صمصام‌الدوله‌ شاهنوازخان‌، مآثرالامرا، كلكته‌ 1888ـ1891؛
(5) ابوالفضل‌بن‌ مبارك‌ علاّ می‌، آئین‌اكبری‌، چاپ‌ سنگی‌ لكهنو 1892ـ1893؛
(6) همو، اكبرنامه، چاپ‌ آغا احمدعلی‌، كلكته‌ 1877ـ1886؛
(7) علیمحمدخان‌ بهادر دیوان‌ گجرات‌، مرآت‌ احمدی‌، چاپ‌ عبدالكریم‌بن‌ نورمحمد و رحمه اللّه‌بن‌ فتح‌ محمد، چاپ‌ سنگی‌ بمبئی‌ 1306ـ1307؛


(8) EI 2, s.v. "Djodhpur" (by C. Collin Davies);
(9) The Imperial gazetteer of India , vol.14, Oxford: Claren don press, 1908, repr. New Delhi: Today & Tomorrow's Printers & Publishers, [n.d.];
(10) B.L.C.Johnson, Geographical dictionary of India, New Delhi 2002;
(11) Vincent A. Smith, The Oxford history of India , ed. Percival Spear, Oxford 1958.

/ فرزانه‌ ساسان‌پور /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 5181
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست