بَتْرون (یا بَثْرون ) ، شهر بندری کوچکی در لبنان ، در 56 کیلومتری شمال بیروت . یونانیان و رومیان آن را بُستروس /بُستریس و صلیبیان بوتْرُن می خواندند. این شهر چون در جنوب کوه پرنشیب رأس شَقّه (تئوپروزپون ) بر جادة بیروت ـ طرابلس مشرف است ، شاهد عبور همة سپاهیانی بوده است که قصد فتح آن نواحی را داشته اند.

به روایت فلاویوس یوسفوس (ج 8، ص 3، 52) این شهر را إیتوبَعَل ، سلطانِ صور، تأسیس کرد، اما در واقع بترون پیشینه ای به مراتب کهنتر از این دارد و در نامه های تل العمارنه (قرن پانزدهم پیش از میلاد) از توابع بیبلوس (جُبَیْل ) خوانده شده است . این شهر روزگاری مأمن دزدان دریایی بود، ولی آنتیوخوس سوم یا آنتیوخوس کبیر آنان را قلع وقمع کرد. چنانکه از بقایای تماشاخانة عمومی وسیع آن برمی آید، بترون که پیش از آن نیز به سبب وجود تاکستانها شهرت داشت ، در دورة رومیان از اهمیتی نسبی برخوردار بوده است . بترون مانند همة شهرهای ساحلی مدیترانه ، در 16 ژوئیة 551 براثر زلزله و مدّ آب دریا

ویران شد.

در زمان جنگهای صلیبی ، بترون اسقف نشین بخش طرابلس بود. در این بندر پیزایی ها از امتیازاتی برخوردار بودند. زمان مدیدی خاندان داگو از اهالی ایالت پرووانس بر این شهر مسلط بودند. در 670/1271، متعاقب نزاع میان فرانکها، شهسواران پرستشگاه قلعة آنجا را با خاک یکسان کردند. در 688/1289 سلطان قلاوون براحتی بترون را تصرف کرد. در عصر ممالیک مصر، این شهر به «نیابة » طرابلس منضم شد. در قرن سیزدهم /نوزدهم ، به لحاظ رواج صید اسفنج ، که امروزه قایقهای صیادی معدودی به آن اختصاص دارد، از رفاه و رونق قابل ملاحظه ای برخوردار بود ( در دهة 1980، حدود هفت هزار نفر جمعیت داشته که اغلب مارونی اند ) .

---

منابع :
(1) یاقوت بن عبداللّه یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، ج 1، ص 493؛


(2) Du Cagne, Les Familles d'Outre-Me, 257-259;
(3) Dussaud, Topographie historique de la Syrie, 71;
(4) Grousset, Histoire des Croisades, iii, 688, 745;
(5) W. Heyd, Histoire du commerce au Levant, i,321;
(6) Idrisi , Syrie (Gildemeister) 17, (Jaubert)i, 356 Adil Ismail, Histoire du Liban du XVII e siecle a nos jours , i, 33, 114;
(7) Flavius Josephus, Antiquities of the Jews ;
(8) Lammens, La Syrie , ii, 38;
(9) G. Le Strange, Palestine under the Moslems , London 1890, 351-352.

) / د.اسلام / الیسیف (