بایَنْدُرخان ، از امیران طالش در دوران صفوی .

ناحیة طالش ، در روزگار صفویه ، بخشی از جنوبِ غربی دریای خزر را تا لنکران شامل می شد و جزئی از گیلان و غالباً در تیول امیران طالش بود که تا شوره گل و چخور سعد را زیر فرمان داشتند. در 969، امیره قباد، حاکم آستارا (استاره )، بر شاه طهماسب شورید، ولی از لشکریان دولتی شکست خورد و شاه حکومت نواحی طالش را به بایندرخان ، که امیری مورد اعتماد بود، سپرد. در 975، خان احمد، والی گیلان بیه پیش (بخش شرقی سفید رود)، از سرِ جاه طلبی بر دولت مرکزی شورید. بایندرخان ، به همراهی صدرالدین خان صفوی و امرای طالش ، به سپاه قزلباش ، که از قزوین برای سرکوب والی گیلان اعزام شده بود، پیوست . این لشکرکشی به شکست و دستگیری خان احمد انجامید. در 988، در زمان سلطان محمدصفوی ، که سرکردگان گیلان بیه پس (بخش غربی سفیدرود) بر دولت مرکزی شوریدند، شاه

از بایندرخان طالش و پسرش امیر حمزه خان خواست تا به نیروی اعزام شده از مرکز برای دفع مخالفان کمک کنند.

پس از رفع غایله و استقرار امرا در گیلان ، بایندرخان ، که ادامة حضور سران قزلباش را در گیلان با منافع خود سازگار نمی دید، به اختلاف میان امیران دامن زد و آنها را به خروج از گیلان وادار ساخت تا بتواند به آسودگی در آستارا حکومت کند.

برخلاف اکثر امرای قزلباش ، که در ابتدای سلطنت شاه عباس اول ـ زمانی که او هنوز پایه های قدرتِ خود را محکم نساخته بود ـ بر ضد قدرت مرکزی برخاستند، بایندرخان هرگز به فکر طغیان نیفتاد و به دولت صفوی وفادار ماند تا پسرش ، امیر حمزه ، اختیار حکومت را از چنگ او درآورد. شاه عباس ، در 1001، ناحیة طالش را از دست امیر حمزه خارج ساخت .

---

منابع :
(1) اسکندر منشی ، تاریخ عالم آرای عباسی ، تهران 1350 ش ، ج 1، ص 112، 141، 267، 269، ج 2، ص 441؛
(2) محمودبن هدایت اللّه افوشته یی ، نقاوة الا´ ثار فی ذکر الاخبار ، چاپ احسان اشراقی ، تهران 1350 ش ، ص 475، 476؛
(3) سنت لویی رابینو، ولایات دارالمرز ایران : گیلان ، ترجمة جعفر خمامی زاده ، تهران 1350 ش ، ص 501، 512؛
حسن روملو، احسن التواریخ ، چاپ عبدالحسین نوایی ، ج 12، تهران

(4) 1357 ش ، ص 380، 561، 562، 564؛
(5) احمدبن حسین منشی قمی ، خلاصة التواریخ ، چاپ احسان اشراقی ، تهران 1359ـ1363 ش ، ج 1، ص 471، 472.

/ احسان اشراقی /