responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4093

 

تووِن ـ هسیو ، رهبر نظامی مسلمانان چین و رئیس سلطان نشین پَنْثَی * از 1271 تا 1290/ 1855 تا 1873 (متوفی 1873/1290) در ایالت یونّان غربی واقع در جنوب غربی چین . توون ـ هسیو در 18 دسامبر 1826/ 18 جمادی الاولی 1242 (در ششمین سال حکومت امپراتور تائو ـ کوانگ ) در خاندان یانگ ، در منطقة یونگ چانگ در یونّان غربی ، از پدری مسلمان و مادری هان متولد شد. او در ابتدا یانگ هسیو نامیده می شد و نام اسلامی اش سلیمان بود. در سیزده سالگی ، هنگامی که امتحانات عمومی ـ محلی ادبیات کنفوسیوسی باستان را با نمرة عالی گذراند، ادارة امتحانات هان ، که بر ضد مسلمانان تبعیض قائل می شد، به او امر کرد که نام خانوادگی مادری هان را اختیار کند و دوباره او را وِن ـ هسیو به معنای «فاضل و خوش اخلاق » نامید. با وجود این ، او ترجیح می داد که بین هم کیشان مسلمانش سلیمان یانگ نامیده شود. سپس وی به مدرسة قرآن محلی وارد شد و نزد عالمی اهل منطقة چینگ یانگ در ایالت شنسی * ــ که مان آنکوئو نام داشت و احتمالاً مرشد و صوفی نقشبندی ، شاخة جهریّه بود ــ به مدت شش سال آموزش دید و در 1259/ 1843 رتبة اهوند دریافت کرد. بعدها برای تحصیل بیشتر مدتی کوتاه نزد عالم مشهور و بزرگ ، مافو ـ چوئو ، که در آن وقت رهبر روحانی شورش مسلمانان در یونان شرقی بود، به کونگ ـ مینگ (مرکز ایالت یونان ) رفت .

در 1272/ 1856 ، پس از اینکه شبه نظامیان هان ، در درگیری بین هانها و مسلمانان ، والدین و همة بستگان توون را به قتل رساندند، توون علناً به قیام مسلمانان منطقة تئا ـ لی پیوست و به واسطة برتری علمی و عدالتش عملاً به عنوان رهبر شورشیان تئا ـ لی انتخاب شد (اما در برخی افسانه های اسلامی این موضوع به کرامت او نسبت داده شده است ). سپس توون عنوان قائد جمیع المسلمین (رهبر همة مسلمانان ( یونّانی ) ) یا فرمانده کل نیروهای مسلح و سواره نظام را اختیار کرد ولی غربیها او را با عنوان «سلطان سلیمان » می شناختند. پس از آنکه وی فرماندهی کامل قیام را به عهده گرفت و ستاد فرماندهی اش را در تئا ـ لی تشکیل داد، سلطان نشین شکل گرفت . در عرض چند سال ، سراسر یونّان غربی تحت نفوذ تئا ـ لی در آمد.

به جز چند شعر، چند دو بیتی و چندین مقاله در بارة اخلاق کنفوسیوسی ، بیشتر نوشته های توون از بین رفته است . با این همه ، از برخی نسخه های دست نویس اسناد دولتی سلطان نشین که بتازگی ( سال 2000 ) منتشر شده ، بخشی از مسلک سیاسی ـ مذهبی او درک می شود. در اصل ، وی تمایل داشت دولتی اسلامی تشکیل دهد؛ ازینرو، شریعت و نظام آموزشی اسلامی ، اجباری بود، اما فقط برای مسلمانان . چون نیمی از پیروان او، هان و سایر اقلیتهای بومی بودند، توون مجبور بود که برای اجتناب از ایجاد نارضایتی ، نظام خاندان مینگ را برای غیرمسلمانان در پیش بگیرد. او با نشان دادن تصویری نیکو از اسلام برای پیروان غیرمسلمانش ، به طور غیرمستقیم امیدوار بود که آنها تشویق شوند که به اسلام بگروند. مدارکی دالّ بر این است که وی امید داشت سرانجام مسلمانان و غیرمسلمانان را در فرهنگی واحد سازش دهد. به هرحال ، توون پیش از تحقق یافتن آرمانهایش ، درگذشت . سلطان نشین پَنْثَی در 1290/ 1873 تحت فرمان منچوها درآمد و توون ـ هسیو به آنها تسلیم شد، اما برای اینکه پیروانش را از قتل عام شدن مصون بدارد، اقدام به خودکشی کرد. گفته می شود که یکی از دخترانش ، پس از سقوط سلطان نشین ، از قتل عام منچوها به برمه (میانمار) گریخت . فرزندان دخترش در قید حیات اند.


منابع :


(1) Tu Wen-hsiu Shuai-fu Mi-lu ("Secret court documents of Generalissimo Tu Wen-hsiu"), ed. Chang Shih-ch'ing et al. I , Ch'eng-t'u: Such'uang Jenmin Publisher, 1995;


نیز رجوع کنید به

(2) EI 2 , s.v. "Panthay" (by Chang-Kuan Lin), bibl.

/ چانگ ـ کوان لین ( د. اسلام ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4093
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست