responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3777

 

تقیه اَرمَنازیه ، شاعرة دمشقی در قرن ششم . لقب وی سِتّالنِّعَم و کنیه اش امّعلی بوده و به تقیه صوریه نیز معروف است (ابن خلّکان ، ج 1، ص 297؛ ابن تغری بردی ، ج 6، ص 96؛ زرکلی ، ج 2، ص 86). در محرّم یا صفر 505 در دمشق به دنیا آمد (ابن خلّکان ، ج 1، ص 298ـ299). پدرش ابوالفرج غیث بن علی از محدّثان ، و جدّش علی بن عبدالسلام از فضلا و شعرای اَرمَناز، شهرکی در نواحی حلب ، بود (سمعانی ، ج 1، ص 115؛ یاقوت حموی ، ج 1، ص 217). تقیه نیز فاضل و ادیب بود و شهرت بسزایی در شعر و فصاحت داشت . وی قصاید و قطعات خوبی در فخر و حماسه و مدح و هجا و خمر داشت (ابن خلّکان ، ج 1، ص 297؛ ذهنی ، ج 1، ص 84؛ فرّوخ ، ج 3، ص 376).

از زندگی تقیه اطلاع چندانی در دست نیست ؛ در ابتدای طفولیت به مصر رفت . ابوطاهر احمدبن محمد سِلَفی (متوفی 576) نقل کرده است که تقیه در زمانی که در دژ اسکندریه ملازم او بود، نوشته ای کوتاه از خاطرات وی را دید و تحت تأثیر قرار گرفت و آن را به نظم در آورد. سلفی در نوشته هایش او را ستوده است (ابن خلّکان ، ج 1، ص 297ـ 298؛ فرّوخ ، همانجا). گفته اند که روزی تقیه در مدح ملک مظفر تقی الدین عمر، حاکم مصر (حک : 579 ـ582)، قصیدة خمریه ای سرود و در وصف مجلس خمر در آن زیاده روی کرد.چون آن خمریه در برابر ملک خوانده شد، وی گفت که تقیه در کودکی با این احوال آشنا شده است ، و تقیه با شنیدن این خبر به قصد برائت قصیدة حربیه ای سرود و در آن جنگ را به بهترین وجه توصیف نمود (ابن خلّکان ، ج 1، ص 298؛ صفدی ، ج 10، ص 385). تقیه در اوایل شوال 579 در محل سکونتش ، اسکندریه ، درگذشت (ابن خلّکان ، ج 1، ص 299؛ ابن تغری بردی ؛ زرکلی ، همانجاها).

از آثار تقیه چیزی در دست نیست ؛ زرکلی (همانجا) و کحّاله (ج 3، ص 92) گفته اند که دیوان کوچکی دارد. دو بیتِ عربی از او ــ که در حق سلفی سروده ــ در قاموس الاعلام ترکی (سامی ، ذیل مادّه ) نقل شده است .


منابع :
(1) ابن تغری بردی ، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة ، قاهره ?( 1383/1963 ) ؛
(2) ابن خلّکان ؛
(3) محمد ذهنی ، خیرات حسان ، ترجمة محمدحسن اعتمادالسلطنه ، چاپ سنگی ( تهران ) 1304ـ1307؛


(4) زرکلی ؛
(5) شمس الدین سامی ، قاموس الاعلام ، چاپ مهران ، استانبول 1306ـ1316/1889ـ 1898؛
(6) سمعانی ؛
(7) صفدی ؛
(8) عمر فرّوخ ، تاریخ الادب العربی ، ج 3، بیروت 1989؛
(9) کحّاله ؛
(10) یاقوت حموی .

/ زهرا نهاوندی /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3777
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست