بانجول ، پایتخت و بزرگترین شهر گامبیا. جمعیت آن در 1362 ش /1983: حدود 500 ، 44 تن . این بندر افریقایی مسلمان نشین در کرانة اقیانوس اطلس ، در جزیرة سنت مری در نزدیکی مصب رود گامبیا قرار دارد و از مراکز فرهنگی ، بازرگانی و سیاسی کشور گامبیا * شمرده می شود. آب و هوای آن نیمه استوایی است . بارانهای موسمی دارد و در پاییز هوای آن خشک است ( > شهرهای دنیا < ج 1، ص 255). در بخش شرقی و جنوب شرقی بانجول مرداب بسیار بزرگی تا حوالی آن گسترده است و به هنگام جزر و مد، آبهای مرداب بر شهر جاری می شود (هورتُن ، ص 217). این شهر دارای درختان نخل است و بادام زمینی ، روغن و آرد بادام زمینی و مغز نارگیل آن صادر می شود. چند کارخانة روغن گیری از بادام زمینی دارد. در کانی فینگ (حومة بانجول )، مجتمعی صنعتی مشتمل بر کارخانه های فلزکاری ، صابونسازی ، پلاستیک سازی ، نوشابه های غیرالکلی ، استحصال آبلیمو و چند کارخانة کوچکتر وجود

دارد. مهمترین صنایع دستی آن نوعی باسمه قلمکار روی پارچه ، منبّت کاری و طلا و نقره سازی است ( > شهرهای دنیا < ، ج 1، ص 258). فرودگاه بین المللی گامبیا در یوندوم در 27 کیلومتری این شهر قرار گرفته است . اسکله های بندر بانجول را برای پذیرش کشتیها تا میان دریا امتداد داده اند (هانس ، ص 191). یک راه اصلی از بانجول تا ناحیة باسه در کرانه جنوبی رود گامبیا کشیده شده است . بانجول و مجتمعهای مسکونی پیرامون آن ، علاوه بر چند مسجد، کلیساهای آنگلیکن ، متدیست و کاتولیک نیز دارد. منطقة حفاظت شده اَبوکو در حدود 24 کیلومتری بانجول ، باغ جنگلی محصور کوچکی است که در آن حیواناتی مانند میمون ، آهو، خزندگان و پرندگان در زیستگاه بومی و طبیعی خود به سر می برند.

اهالی آن عمدتاً، با اقوام ساکن سنگال هم نژادند (ویلیامز، ص 369)، و امریکاییها، اروپاییها و مردمانی از خاور دور و دیگر افریقاییها در آنجا زندگی می کنند ( > شهرهای دنیا < ، ج 1، ص 251).

پیشینه . از گذشتة بانجول اطلاع چندانی نداریم . ظاهراً در قرن ششم / دوازدهم ، بازرگانان مسلمان ، مردم آن ناحیه را با اسلام آشنا کرده اند. در قرن نهم /پانزدهم ، پرتغالیها به رود گامبیا رسیدند و به داد و ستد بَرده و طلا پرداختند ( امریکانا ، ذیل «بانجول »). در اوایل قرن سیزدهم /نوزدهم ، انگلیسیها برای لغو برده داری ، پادگانی در آنجا دایر و باریکة کوچک معروف به بانجول را به نام یکی از حکام مستعمراتی انگلستان یعنی بثرست نام گذاری کردند ( > شهرهای دنیا < ، ج 1، ص 251). در جنگ جهانی دوّم نیز فرودگاه مهمی در آن تأسیس کردند ( > فرهنگ جدید جغرافیایی وبستر < ، ذیل «بثرست »). در 1352 ش /1973 نام اصلی آن اعاده شد ( > شهرهای دنیا < ، ج 1، ص 251). بانجول تا 1344 ش /1965 جزو مستملکات انگلیس بود. در همین سال گامبیا استقلال یافت (ویلیامز، ص 367؛ لپیدوس ، ص 828)، و بانجول مرکز آن شد.

امروز زبانهای انگلیسی و فرانسه در بانجول رواج دارد و مدارسی به این زبانها در آنجا دایر است ( > شهرهای دنیا < ، ج 1، ص 252).

---

منابع :


(1) Cities of the world , vol. I: Africa , Detroit 1987;
The

(2) Encyclopaedia Americana , Danbury 1984;
(3) William Adams Hance, The geography of modern Africa , NewYork 1975;
(4) James African Horton, West African countries and peoples , with an introduction by George Shepperson, Edinburgh 1969;
(5) Ira M. Lapidus, A history of Islamic societies , Cambridge 1991;
(6) The New Encyclopaedia Britannica, Micropaedia , Chicago 1985, s.v. "Banjul";
(7) The Times atlas of the world , London 1985;
(8) Webster's new geographical dictionary , Springfield ;
(9) David Williams, "English-speaking West Africa", in The Cambridge history of Africa , VIII, Cambridge 1984.

/ مینو یوسف نژاد ـ گروه جغرافیا /