بالیکَسیر ، مجامع (کنگره ها)، چند گردهمایی پی در پی ، پس از ورود نیروهای یونانی به خاک عثمانی ، بعد از جنگ جهانی اوّل .

به موجب مادة هفتم متارکة مندرس ، قلمرو عثمانی به تصرّف نیروهای بیگانه درمی آمد. در برابر این اشغال ، نهضتهایی در عثمانی پدید آمد و جمعیتهایی به نام ردّ الحاق تشکیل شد. در 14 شعبان 1337/15 مه 1919، ارتش یونان به تشویق دولت انگلستان وارد ازمیر شد، و یک روز بعد، «جمعیت ردّ الحاق » بالیکسیر شکل گرفت و با کوشش فرماندهان نظامی ، که به جمعیت پیوسته بودند، جبهه هایی به وجود آمد. نیروهای جمعیت ، به فرماندهی سرهنگ کاظم بیگ (اوزآلْپ )، قوای یونان را، که بَرغمه * را اشغال کرده بود، شکست دادند. بعلاوه ، عده ای از میهن پرستان ، از جمله حاجیم محیی الدین بیگ ، والی سابق بالیکسیر (چارِقْلی )، واصف بیگ (چنار)، خلوصی بیگ (ضَربْلی )، وهَبی بیگ (بولاق )، محمدبیگ (اونْچی ) و شوقی بیگ (بَصْری بیگ )، مجمعی برگزار کردند و در مناطق مختلف غرب آناطولی جبهه های متّحدی تشکیل دادند.

اولین مجمع «حرکات ملّیة » بالیکسیر از 29 رمضان تا 14 شوّال / 28 ژوئن تا 13 ژوئیه 1919 برگزار شد. حاجیم محیی الدین بیگ به ریاست انجمن مرکزی تعیین شد؛ و فرماندهان اکثر رسته های نظامی ، که به موجب «متارکة مندرس » از خدمت مرخص شده بودند، به بالیکسیر آمدند و در تشکیلات مرکزی ، هر یک وظیفه ای را به عهده گرفتند.

دومین مجمع از 27 شوّال تا 2 ذیقعدة 1338/26 تا 30 ژوئیة 1919، به ریاست حاجیم محیی الدین بیگ ، تشکیل شد. تغییر اصطلاح «ردّ الحاق » به «هیئت حرکات ملّیة ردّ الحاق »، ادامة جنگ تا اخراج یونانیان ، آگاه ساختن

حکومت استانبول و پادشاه از هدف مجمع و اعلام وفاداری به شاه ، از جملة تصمیمات این مجمع بود. با افزایش فشار دولتهای متّفق بر حکومت عثمانی ، حکومت از حلمی بیگ ، والی بالیکسیر، خواست که مجمع را منحل و نمایندگان آن را دستگیر کند و دسته های مسلّح در همه جا، جز سرزمینهایی که به طور موقت در اشتغال یونان بود، پراکنده شوند. حلمی بیگ که از این فرمان پیروی نکرده بود، مدتی بعد، از کار برکنار شد.

مجمع سوّم در 19 ذیحجه 1338/16 سپتامبر 1919، مجدداً به ریاست حاجیم محیی الدین بیگ ، تشکیل شد. مصطفی کمال پاشا (آتاتورک * )، در جریان تدارک مجمع ، با مخابره پیامی تصمیم مجمع سیواس (7ـ14 ذیحجة 1338/4ـ11 سپتامبر 1919) را مبنی بر اتحاد گروههای آناطولی و روم ایلی به مجمع سوّم اعلام داشت و درخواست کرد نمایندگان خود را به مجمع عمومی ، که قصد دارد در آناطولی تشکیل دهد، اعزام کنند. مجمع سوّم تصمیمات مجمع سیواس را تصویب کرد.

از مهمترین اقدامات مجمع بالیکسیر، مبارزه با آنزاوور ، مدّعی دفاع از حق و حقوق سلطنت ، بود که ادّعا می کرد مملکت را از قوای ملّی پاک خواهد کرد. او به نیروهای خود «قوای محمدیه » نام داده بود، و با حمله به روستاهای حوالی گونان و مانیاس ، مردم را به وحشت می انداخت و مذاکرات مجمع با قوای یونان را متوقف کرده بود.

از 22 صفر 1338/16 نوامبر 1919، روزنامة ازمیره دوغرو (به سوی ازمیر) به عنوان سخنگوی مجامع بالیکسیر انتشار یافت .

چهارمین مجمع از 25 تا 27 صفر 1338/9 تا 21 نوامبر 1919، به ریاست وهبی بیگ ، تشکیل شد که طی آن تعیین خط ( مرزی ) مشخص میلنه ، پیشنهادی یونان ، رد شد.

پنجمین مجمع ، با نام «مجمع عمومی قوای ملّیة ناحیة شمال ازمیر» در 19 جمادی الا´خره 1338/10 مارس 1920 با شرکت نمایندگان نواحی قره سی ، ساروخان ، ایالت بورسه و بیله جک ، تشکیل شد. پس از آنکه دولتهای متّفق ، استانبول را اشغال کردند، مجمع در برابر آن به صورتهای مختلف واکنش نشان داد.

در 5 شوّال 1338/22 ژوئن 1920، یونان حملة عمومی خود را آغاز کرد و در 13 شوّال /30 ژوئن به بالیکسیر رسید و تا 22 ذیحجه /6 سپتامبر، که بالیکسیر از اشغال یونان آزاد شد، جنگهای نامنظم با یونان ادامه داشت .

---

منابع :
(1) ازمیره دوغرو ، 17 مارس 1336؛


(2) I brahim Ethem Ak â nc â , Demirci Ak i nc i lar i , Ankara 1978, passim;
(3) Mustafa Kemal Ataturk, Nutuk , Istanbul 1962, III, 1099, 1210;
(4) Bal i kesir ve Ala í ehir Kongreleri ve Hac i m Muhittin ´ ar i kl i 'n i n Kuva ª -y i Milliye Hat i ralar i (1919- 1920) , Ankara 1967, 47, 68-70;
(5) Cela ª l Bayar, Ben de Yazd i m , Istanbul 1972, VIII, 2208-2717;
(6) A.Hilmi Ergeneli, "1919'da Ayval â k Savunmas â ile I lgili An â lar", TTK Belleten , XLIII/189-190(1985), 167-235;
(7) M.Tayyib Gخkbilgin, Millر Mدcadele Ba í larken, Mondros Mدtarekesinden Sivas Kongresine , Ankara 1959-65, I, 142-143, 182-183;
(8) II, 4, 79, 226-227, 264, 268, 316;
(9) Mدcteba I lgدrel, "Akba í Cepha ª nelig § i Bask â n â ", TD , no. 33 (1982), 271-idem, "Atatدrk'دn Bilinmeyen Bir Telgraf â ", MغTAD, no.2 (1987), 131-136;
(10) idem, "Bal â kesir Redd-i I lhak Cemiyeti ve Kongreleri", Cumhuriyetin 50. Y i l i na Armag § an , Istanbul 1973, 35-56;
(11) Millر Mدcadelede Balikesir , Istanbul 1986, 179-186;
(12) Ka ª z â m عzalp, Millر Mدcadele 1919-1922 , Ankara 1971, I, 9-15, 71;
(13) Selahattin Tansel, Mondros'dan Mudanya'ya Kadar , Ankara 1973, I, 22-23, 150, 272-273, 280, 287;
(14) I lhan Tekeli, Selim I lkin, Ege'deki Sivil Direni í ten Kurtulu í Sava í i 'na Ge µ erken U í ak Heyeti Merkeziyesi ve I brahim (Tahtak i l i µ ) Bey, Ankara 1989, 1-2, 169-185, 212-218, 240-245;
(15) Tدrk I stikla ª l Harb i , Ankara 1963, II/1, 100, 104.

) / د. ا. د. ترک / مجتبی ایلگورل (