responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3513

 

تُرَیکی ، محمد بن احمد ، فقیه مالکی اهل تونس در قرن نهم . موطن اصلی اجداد تریکی شهر آمِد در مغرب رود دجله بود. جد پدری او با خانواده اش به دمشق مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد. پدرش پس از مدتی در تونس اقامت گزید (سخاوی ، ج 6، ص 286؛ محفوظ ، ج 1، ص 232).

تریکی در 820 در تونس به دنیا آمد، از کودکی به فراگیری علوم روی آورد، در هفت سالگی قرآن را حفظ کرد و در ده سالگی قرائات سبع را از ابوالقاسم بُرزُلی آموخت . وی فقه ، علوم عربی ، معانی و بیان ، عروض ، حساب و فرایض را نزد استادان تونسی فرا گرفت و در 849 به قاهره و از آنجا به مکه رفت و پس از انجام مناسک حج ، به قاهره بازگشت و در آنجا اقامت گزید و با علمای بزرگ آنجا، از جمله ابن حجر عسقلانی ، مراوده یافت (سخاوی ، ج 6، ص 286ـ287؛ محفوظ ، همانجا). وی از ابن حجر بهره های علمی فراوان برد.

محمد شمس الدین سخاوی ، مؤلف الضوءاللامع ، در مجالس درس ابن حجر با تریکی همدرس بوده است . تریکی در 852 در دمشق قاضی مالکیان شد، اما پس از مدتی از آن سمت انصراف داد. پس از درگذشت ابن حجر در 852، تریکی به ریاست کتابخانة محمودیه برگزیده شد. مدتی بعد به تونس برگشت و مفتی و خطیب مسجد ابومحمد حفصی و مدرّس مدرسة منتَصریه گردید. در 864 ناظر اوقاف شد و تا 874 در این سمت باقی بود، سپس ناظر جامع زیتونه و قاضی عسکر شد (سخاوی ، ج 6، ص 287؛ محفوظ ، همانجا). سخاوی ، تریکی را سست عقیده خوانده و گفته است که به همین سبب کسانی مثل بقاعی وی را نکوهش می کرده اند. تریکی در 894 درگذشت (سخاوی ، همانجا).

مهمترین اثر او، اکمال الأمل فی شرح الجُمَل ، شرحی بر الجُمل خونجی شافعی (متوفی 624) در منطق است (بدرالدین قرافی ، ص 187؛ سخاوی ، همانجا؛ محفوظ ، ج 1، ص 233).


منابع :
(1) محمدبن یحیی بدرالدین قرافی ، توشیح الدیباج و حلیة الابتهاج ، تحقیق و تقدیم احمد شتیوی ، بیروت 1403/1983؛
(2) محمدبن عبدالرحمان سخاوی ، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع ، قاهره ( 1354ـ 1355 ) ؛
(3) محمد محفوظ ، تراجم المؤلفین التونسیین ، بیروت 1982ـ 1986.

/ عبداللّه کیانی فرید /

نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3513
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست