responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3130

 

تاریخ مبارکْ شاهی ،

تاریخ پادشاهان دهلی از ابتدای قرن هفتم تا نیمة قرن نهم ، به فارسی ، تألیف یحیی بن احمد سرهندی در سدة نهم . این کتاب ، تاریخ محلی است و مؤلف ، آن را به معزّالدین مبارک شاه (حک : 824 ـ837)، دومین پادشاه از خاندان سیدها (یا بنی خِضر)، تقدیم کرده و آن را به نام وی ، تاریخ مبارک شاهی نامیده است (سرهندی ، ص 3ـ4). از زندگی سرهندی اطلاعی در دست نیست . ادعای > تاریخ و فرهنگ مردم هند < (ج 6، ص 4) که او را یگانه مورخ شیعیِ دربار دهلی دانسته از آنرو که در خطبة کتاب نام حضرت علی و دو فرزندش ، امام حسن و امام حسین علیهم السلام ، را ذکر کرده است ، با توجه به مضامین خطبة کتاب مقرون به صواب نیست (رجوع کنید به سرهندی ، ص 1ـ2).

سرهندی ، بخش اعظم تاریخ مبارک شاهی را پیش از شعبان 831 نوشت (ص 211). وی در این کتاب پس از بیان سبب تألیف (تدوین تاریخ سلاطینی که «در تختگاه دهلی ضابط بودند»، از ابتدای استقرار حاکمان مسلمان بر این ناحیه تا زمان تألیف کتاب )، به فتوحات محمدبن سام غوری (حک : 558 ـ 599) و معزّالدین محمد سام غوری (حک : 569 ـ602)، از غوریان یا شَنسَبانیان ، از آغاز حکومت او بر غزنین (569) پرداخته (ص 5) و سپس رویدادها را تا 838، یعنی ابتدای سلطنت محمدشاه (838 ـ 849)، جانشین مبارک شاه ، ادامه داده است (ص 236 به بعد).

بخش ارزشمند این اثر، تاریخ خاندان سیدهاست که حدود یک چهارم کتاب را دربرمی گیرد. سرهندی بسیاری از حوادث را دیده یا شنیده بوده است (ص 4) و مطالب او را مورخان بعدی گاه عیناً در کتابهای خود تکرار کرده اند، از جمله نظام الدین احمد در طبقات اکبری و عبدالقادر بداؤنی در منتخب التواریخ و ملامحمدشاه در تاریخ فرشته (سرهندی ، مقدمة هدایت حسین ، ص VI ). سرهندی از منابع خود فقط از قِران السعدینِ امیرخسرو دهلوی نام برده است (رجوع کنید به ص 55).

نثر کتاب ساده و بدون عبارت پردازی است و مؤلف در بارة رویدادها، از جمله در بارة حملة تیمور به دهلی و فجایع متعاقب آن ، اظهارنظر نکرده است .

محمد هدایت حسین ، این کتاب را بر اساس نسخه ای که در 957 استنساخ شده بود (همان ، ص 244)، در 1310ش /1931 در کلکته به چاپ رساند. بسو این کتاب را به انگلیسی برگردانیده و با افزودن مقدمه ای ، در 1311ش /1932 در بروده منتشر کرده است .


منابع :
(1) یحیی بن احمدسرهندی ، تاریخ مبارک شاهی ، چاپ محمد هدایت حسین ، کلکته 1931؛


The History and culture of the Indian people , ed. R. C. Majumdar, VI: The Delhi sultanate , Bombay 1967.

/ آذرمیدخت مشایخ فریدنی /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 3130
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست