باکُسایا ، شهر و بخش کوچک اداری در عهد عباسیان . این بخش ، با چهار بخش دیگر، جزو «اَستان » غنی و پرجمعیت مشرق دجله ، یعنی بازیان خسرو، بود و شهر«بَنْدَنیجین »، که امروز هیچ اثری از آن باقی نیست ، مرکز اصلی آن بود. جغرافیدانان مسلمان معمولاً باکسایا را با ناحیة مجاور آن بادَرایا (بَدرة * امروزی ) یکجا ذکر می کنند. هر دو محل از آب کافی و گوارا برخوردار بودند، و تپه های آن در مرز امروزی ایران و عراق است . دهکده ای که به بَکْسَیّه معروف است و امروز داخل ایران ، در چند کیلومتری جنوبِ شرقی بدره ، واقع است به احتمال بسیار محل باکسایای کهن است . باکسایا قویاً یادآور نام سریانی باـ کُسّایه است و اشاره به موطن یا ناحیة قوم «کُسّایِه » دارد، که به یونانی «کوسایوی » و در کتیبه های بابلی «کَشّو » (در اصطلاحِ امروزی «کاسیت »ها ) ضبط شده است . مسکن این قوم کلاً در سلسله کوههای زاگرس قرار داشته و این مشابهتِ نامْ محقّق را برمی انگیزد که هر دو را قوم واحدی بشمارد. هیچ مطلب در خور توجهی دربارة این شهر، که قطعاً، مانند بدره ، بیشتر جمعیّت آن از لرها و سایر اقوام ایرانی بوده اند، ضبط نشده است .
منابع : (1) BGA ، جاهای متعدد؛ (2) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، ج 1، ص 477؛
(3) G. Hoffmann, Auszuge aus Syrischen Akten persischer Martyrer , Leipzig 1880, 61, 91; (4) G. Le Strange, The lands of the Eastern Caliphate, Cambridge 1930, 63,80; (5) Noldeke in ZDMG , xxviii, 101; 6- ; (7) idem, Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sassaniden , der arabischen Chronik des Tabari غbersetzt, Leiden 1879, 239; (8) M. Streck, Babylonien nach d. Arab. Geog. , 1, 15; G. Westphal, Untersuch. دber die Quellen u. die Glaubwدrdigkeit der
(9) Patriarchenchroniken Mari ibn Sulaiman etc. , Strassburg 1901, 121.