responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 291

 

باقی ، میرعبدالباقی ، نظام الدین عبدالباقی بن شاه صفی الدین بن حبیب الدین محب اللّه بن شاه خلیل اللّه بن نورالدین نعمة اللّه ولی ، از بزرگان خاندان نعمت اللّهی و وزیر شاه اسماعیل صفوی . شاخه ای از این خاندان ، که اعضای آن عمدتاً در هند ساکن بودند، در اواخر قرن نهم مجدداً به ایران آمدند. خانوادة میرعبدالباقی در یزد ساکن شد و شهرت او به «یزدی » از این راه است و لقب «میر» * دلالت بر سیادت دارد. میرعبدالباقی در زمان خود مسند ارشاد داشته و موردتوجّه مردم بوده و از معدود منتسبان به تصوّف در آن روزگار است که دستگاه صفویّه نسبت به وی بدگمان نبوده است بلکه ، برعکس ، بعضی از سران دولت ، از جمله نجم الدین ثانی ، وزیر شاه اسماعیل اول (حک : 905ـ930)، مریدش بودند و نجم الدین موقع عزیمت به ماوراءالنهر او را به جانشینی خود منصوب کرد. میرعبدالباقی با عنایت شاه اسماعیل و منصب صدارت یافت و سپس به مقام وکالت (نمایندگی تامّالاختیار شاه ) ترقی کرد (بافقی ، ج 3، ص 55ـ56؛ معصوم علیشاه ، ج 3، ص 100؛ نوایی ، ص 227ـ228). وی همراه شاه اسماعیل در رجب 920 در جنگ چالدران شرکت جُست و در این جنگ ، در حالی که بر جای شاه اسماعیل ایستاده بود، به دست عثمانیان کشته شد (امیر علیشیر نوایی ، ص 383). مناسبات فرزند و جانشین او سیدنعیم الدین معروف به نعمت اللّه ثانی با صفویه بسیار خوب بود، چنانکه شاه طهماسب اول (حک : 930ـ984) خواهر خود را به ازدواج او درآورد و این پیوند میان خاندان صفوی و نعمت اللّهی ادامه یافت . میرعبدالباقی را به مهارت در فنّ انشاء ستوده اند. شعر نیز می گفت و دیوان غزلیات داشت و تخلّصش «باقی » بود (آقابزرگ طهرانی ، ج 9، ص 124، 682، سام میرزا صفوی ، ص 22).


منابع :
(1) لطفعلی بن آقاخان آذربیگدلی ، آتشکده آذر ، چاپ جعفر شهیدی ، تهران 1337ش ، ص 122؛
(2) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعة الی تصانیف الشیعه ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت 1403/ 1983؛
(3) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ، چاپ احمد حسینی ، قم 1401، ج 3، ص 59؛
(4) علیشیربن کیچکنه امیرعلیشیر نوایی ، تذکرة مجالس النفائس ، چاپ علی اصغر حکمت ، تهران 1323 ش ، ص 137؛
(5) محمدمفیدبن محمود بافقی ، جامع مفیدی ، چاپ ایرج افشار، تهران 1340ـ1342 ش ، ج 3، ص 54؛
(6) سام میرزا صفوی ، تحفة سامی ، چاپ وحید دستگردی ، تهران 1314 ش ؛
(7) محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه ، طرائق الحقائق ، چاپ محمدجعفر محجوب ، ج 3، تهران 1345 ش ؛
(8) عبدالحسین نوایی ، رجال کتاب حبیب السّیر ، تهران 1324 ش .

/ علیرضا ذکاوتی قره گزلو /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 291
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست