responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2750

 

پَرَیْم چَنْد ، بنیانگذار شیوة نوین داستان نویسی در ادبیات اردو و هندی . روز 9 مرداد 1259/ 31 ژوئیة 1880 متولد شد (تالا، ص 17). نامش نواب دَنپَت رای بود؛ نام قلمی خود را پَرَیم چَنْد گذاشت و به سبب پیشة نویسندگی به منشی پریم چند معروف شد. پدرش ، منشی عجایب رای سریواستوه ، در دهکده ای نزدیک بنارس ، سکونت داشت و دودمان آنان از قوم کایستها بود. پریم چند از هشت سالگی به سنّت قوم کایستها به فراگرفتن زبان و ادبیات اردو و فارسی پرداخت (رای ، 1962، ص 14؛ گوینکا، ج 1، ص 26). پدرش که کارمند ادارة پست بود، در دوران کودکی او درگذشت و پریم چند مسؤولیت خانواده را عهده دار شد. برای تحصیلات عالی به بنارس رفت و در حین تحصیل به تدریس خصوصی در خانه ها پرداخت (دیوی ، ص 9). حدود 21 سال داشت که پس از اخذ درجة لیسانس ، در مدرسه ای دولتی در شهر پرتاپ گره به معلمی پرداخت اما پس از چندی به شهر گورکپور رفت و کار معلمی را در آنجا ادامه داد. هنگامی که نهضت ملی هند به رهبری مهاتماگاندی گورکپور را هم فرا گرفت ، او از شغل معلمی استعفا کرد (تالا، ص 205ـ207، 211)، سپس سردبیری مجلة ادبی زمانه را در کانپور عهده دار گردید. همچنین چاپخانه ای به نام سرسوتی پریس ، به مساعدت برخی از دوستانش ، تأسیس کرد (گوینکا، ج 1، ص 76) تا نوشته هایش را در آنجا به چاپ برساند و درآمد خوبی داشته باشد، اما دچار خسارت شد. بنابراین ، به عنوان مشاور ادبی با مجلة مادوری تا 1310ش / 1931 به همکاری پرداخت ، و همزمان ، به یاری برادر ناتنی اش ، چاپخانة خودش را نیز اداره می کرد.

پس از 1310 ش / 1931 صرفاً همّ خود را صرف چاپخانه کرد و مجله ای به نام هَنس منتشر ساخت . هدف این مجله انتشار نوشته های ادبی و مطالب فرهنگی و اصلاح جامعة هند بود. در 1315 ش / 1936، به علت مشکلات مالی ، مجله به سرپرستی بهارتیّه ساهتیّه پریشد (انجمن ادبی هند)، به ریاست مهاتماگاندی درآمد که امور مالی و اداری آن به دست تاجران بود، و هم آنان پریم چند را مجبور به ترک مجله کردند که برای او بسیار ناخوشایند بود. همان زمان ، انجمنی از روشنفکران به نام هندوستانی آکادمی ، به سرپرستی دکتر تاراچند، تأسیس شد (دیوی ، ص 76) و پریم چند که دیگر به سبب نوشته هایش شهرت یافته بود، به عضویت دایمی آن برگزیده شد و کارهای ترجمة انجمن به او واگذار گردید. از اهداف این انجمن رفع نزاع بین دو زبان هندی و اردو در جامعة هندوستان بود. بدین منظور، می کوشیدند تا زبان هندی را، با حفظ واژگان اردو و فارسی در آن ، احیا کنند و نام چنین زبانی را هندوستانی گذاشتند. پریم چند برای نیل به آن ، کارهای شایسته انجام داد. او همچنین در 1315ش / 1936 با همکاری سجّادظهیر، نویسندة معروف زبانهای اردو و هندی (متوفی 1973)، مولوی عبدالحق مشهور به بابای اردو (متوفی 1340 ش / 1961)، احمدعلی (متوفی 1374ش / 1995) و دیا ناراین نگم (متوفی 1321ش / 1942) «انجمن ترقّی خواه مصنّفین » را تأسیس کرد و در نخستین جلسة آن ، در 21 فروردین 1315/ 9 آوریل 1936 در لکهنو به عنوان رئیس سخنرانی کرد (گوینکا، ج 1، ص 215؛ زمانه ، فوریة 1927، ص 80). پریم چند در همان سال دچار کسالت شد و سرانجام در 17 مرداد 1315/ 8 اوت 1936 درگذشت .

پریم چند نویسنده ای واقع گرا و پرکار بود. زبان او در داستانهایش ، «زبان هندوستانی »، و نزدیک به زبان محاورة مردم هند و آمیخته به الفاظ اردو و فارسی است ؛ حتی عناوین بیشتر رُمانها و مجموعه های داستانی او آمیخته به واژگان فارسی است ( رجوع کنید به رای ، 1959، ص 5 ـ7؛ شکیل الرحمن ، ص 29). در داستانهایش فرهنگ عوام ، بدبختیهای مردم هند، نابسامانیهای اقتصادی و سیاسی آن کشور، استبداد دولت انگلیس و احساسات ملی گرایی منعکس است ( رجوع کنید به تالا، ص 294ـ296؛ پاندی ، ص 122، 130ـ137). گذشته از مقالات ادبی و تاریخی ، آثار او عبارت است از: 1) رُمان : جلوة ایثار (1912)، بازار حُسن (1918)، گوشة عافیت (1922)، چوگان هستی (1927)، نَرمَلا (1927)، بیوه (1929)، گئودان (1929)، پردة حجاز (دو جلد 1931ـ1932)، غبن (دو جلد 1933)، میدان عمل (1934)، مَنگَل سُوتر (ناقص ، 1936). 2) مجموعة داستان : سَپَت سَروُج (1917)، پریم پُورنیما (1918)، پریم پَچِّیسِی (1923)، پریم پَرسَن (1924). 3) نمایشنامه : کربلا (1934)، روحانی شادی (1933). همة این آثار در چاپخانة سرسوتی پریس شهرِ الله آباد به طبع رسیده و سپس در شهرهای گوناگون هند تجدید چاپ شده است . برخی از آنها نیز به چند زبان ترجمه شده و از برخی فیلم ساخته شده است .


منابع :
(1) مانک تالا، پریم چنداور تصانیف پریم چند ، دهلی 1993؛
(2) رشورانی دیوی ، پریم چند ( هندی و اردو ) گهرمین ، دهلی 1974؛
(3) امرت رای ، پریم چند سمرتی ، الله آباد 1959؛
(4) همو، پریم چند: قلم کاسپیاهی ، الله آباد 1962؛
(5) شکیل الرحمن ، پریم چند کافن ، دهلی 1992؛


(6) K. K. Goyanka, Premchad Vishvakosh , vol.I: Life, Allahabad 1931;
(7) Geetanjali Pandey , Between two worlds: an intellectual biography of Premchand , New Delhi 1989.

/ چَندِر شیکهر /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2750
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست