responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2077

 

بوشَنْجی ، شهرت سه تن از اهل فقه ، حدیث ، ادب و تاریخ .

1) عبدالرحمان بن محمد داودی بوشنجی ، فقیه و محدّث خراسان در قرن پنجم . وی در ربیع الاول 374 در بوشنج * به دنیا آمد و در همانجا به تحصیل پرداخت . بوشنجی برای نقل و استماع حدیث ، از 399 تا 405، به شهرهای مختلف سفر کرد و در سفری که به غزنه کرده بود، در شهر بُست با عرفای مشهوری چون ابوعلی دَقّاق و عبدالرحمان سُلَمی و امام فخر سنجری ملاقات کرد (صریفینی ، ص 483). وی ادبیات را از ابوعلی فَنجکِردی (پنجکردی ) و فقه را در مرو از ابوبکر قفّال و در نیشابور از ابوسهل صُعلوکی و در بغداد از ابوحامد اسفراینی و در بوشنج از ابوسعید یحیی بن منصور فقیه و دیگران آموخت و از احمدبن محمدبن صلب و عبدالواحدبن محمدبن مهدی و دیگران حدیث شنید (سُبکی ، ج 5، ص 117؛ صفدی ، ج 18، ص 252ـ253؛ ابن جوزی ، ج 16، ص 256؛ ابن شاکر کتبی ، ج 2، ص 295؛ ابن تغری بردی ، ج 5، ص 99؛ سمعانی ، ج 2، ص 448). ابوالقاسم زوزنی ، ابن سوره و ابن الوقت از شاگردان او بوده اند و بخاری در صحیح خود از او روایت کرده است (سمعانی ، همانجا).

نسبت «داودی »، چنانچه سمعانی (همانجا) تصریح کرده ، معرّف پیروی او از مذهب فقهی ظاهری است . بوشنجی به زهد و تقوا موصوف بود و در اواخر عمر به زادگاه خود بازگشت و به تدریس و تألیف و افتا مشغول شد و مجلس نقل حدیث تشکیل داد. بزرگِ مشایخ خراسان بود. او در شوال 467 درگذشت (صفدی ؛ سمعانی ، همانجاها؛ سبکی ، ج 5، ص 119؛ ابن شاکر کتبی ، ج 2، ص 295ـ296). او بهرة وافری از نظم و نثر داشت . نمونه ای از اشعارش را صَفَدی (ج 18، ص 253)، ابن شاکر کُتُبی (ج 2، ص 296) و سبکی (ج 5، ص 119ـ120) نقل کرده اند.

2) ابوالفتح مختاربن عبدالحمید بوشنجی ، محدّث ، ادیب و مورّخ قرن ششم . وی در بوشنج به دنیا آمد. از جدّ مادری خود عبدالرحمان بن محمد داودی بوشنجی استماع حدیث کرده و به ابوسعد اجازة حدیث داده بود (یاقوت حموی ، ج 1، ص 759). از تألیفات او وفیات الشّیوخ است که در آن تاریخ وفات علما و مشایخ را ذکر کرده است (کحاله ، ج 12، ص 211؛ بغدادی ، ج 2، ستون 423؛ یاقوت حموی ، ج 1، ص 758). وی در 15 رمضان 536 در اِشکیذَبان ، قریه ای بین بوشنج و هرات ، درگذشت (یاقوت حموی ، ج 1، ص 281، 759).

3) محمدبن ابراهیم بن سعید بوشنجی عبدی (204ـ291)، فقیه مالکی ، محدّث ، ادیب و لغوی . او شیخ اهل حدیث زمان خود در نیشابور بود (صفدی ، ج 1، ص 342؛ ابن عماد، ج 2، ص 205). برای تحصیل علم به جاهای مختلف سفر کرد و با بزرگان ادب ملاقات و کتابهایی تألیف کرد. ابوعبدالله بخاری ، محمدبن اسحاق صاغائی ، ابوبکر صَبغی بخاری از او روایت کرده اند (ابن عماد، همانجا؛ ذهبی ، ج 2، ص 657ـ659).


منابع :
(1) ابن تغری بردی ، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة ، قاهره ( تاریخ مقدمه 1383/ 1963 ) ؛
(2) ابن جوزی ، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم ، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت 1412/1992؛
(3) ابن شاکر کتبی ، فوات الوفیات ، چاپ احسان عباس ، بیروت 1973ـ1974؛
(4) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب ، بیروت 1399/1979؛
(5) اسماعیل بغدادی ، هدیة العارفین ، ج 1ـ2، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 5 ـ6، بیروت 1410/1990؛
(6) محمدبن احمد ذهبی ، کتاب تذکرة الحفاظ ، حیدرآباد دکن 1375ـ1377 /1955ـ 1958؛
(7) عبدالوهاب بن علی سُبکی ، طبقات الشافعیة الکبری ، چاپ محمود طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره 1964ـ1976؛
(8) عبدالکریم بن محمد سمعانی ، الانساب ، چاپ عبدالله عمربارودی ، بیروت 1408/1988؛
(9) ابراهیم بن محمد صریفینی ، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق ، قم 1362 ش ؛
(10) خلیل بن ایبک صفدی ، کتاب الوافی بالوفیات ، ج 18، چاپ أیمن فؤاد سیّد، ویسبادن 1408/1988؛
(11) عمررضا کحاله ، معجم المؤلّفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
(12) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.

/ داود الهامی /

نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2077
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست