responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1691

 

بلخیّه ، مدرسه ، از مدارس حنفی دمشق در نیمة اول قرن ششم . این مدرسه ، که در کنار جامع دمشق قرار داشته ، در قدیم به «خربة الکنیسه » یا «دار ابی الدَّرداء» معروف بوده است . به نوشتة نعیمی دمشقی (متوفی 978)، این مدرسه را امیر ککز دقاقی ، پس از 525، برای تدریس شیخ برهان الدین ابوالحسن علی بن حسن بلخی معروف به برهان بلخی * (متوفی 548)، از فقهای حنفیة شام ، دایر کرد (ج 1، ص 368) و ظاهراً ازینرو نیز بلخیّه نام گرفت (ذهبی ، ج 20، ص 276). با اینهمه ابن عساکر (ج 1، ص 340ـ341) که خود نامة دعوت علمای دمشق را از ابوالحسن بلخی برای او به مکّه برده و نیز از او حدیث شنیده و از تدریس وی در برخی مساجد و مدارس دمشق سخن گفته ، نامی از مدرسة بلخیّه به میان نیاورده است . بلخی در دستگاه زنگیان حرمتی ویژه داشت ، چنانکه سبط ابن جوزی ، به نقل از برخی مشایخ ، نوشته است که نورالدین محمود زنگی در مجالس درس و بحث او حضور می یافت ؛ گرچه وی درعین حال در درستی این خبر تردید کرده است (ج 8، ص 220). پس از ابوالحسن بلخی ، پسرش شمس الدین و چندتن دیگر از بزرگان حنفی ، از جمله قاضی عزیزالدین ابوعبداللّه محمد علوی سنجاری ، در بلخیّه تدریس می کردند. پس از سنجاری ، فرزندش کمال الدین ابوالفضائل عبداللطیف تا استیلای مغولان بر دمشق (658) عهده دار تدریس در بلخیه بود. پس از فروخفتن فتنة مغول ، باردیگر حلقة درس و بحث در بلخیّه دایر شد. از میان مدرّسان مشهور این دوره می توان از رشیدالدین اسماعیل حنفی دمشقی ، معروف به ابن المعلّم ، نام برد که تا 674 در بلخیّه به تدریس اشتغال داشته است (نعیمی دمشقی ، ج 1، ص 369).


منابع :
(1) ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق ، ج 41، چاپ علی شیری ، بیروت 1417/ 1996؛
(2) محمدبن احمد ذهبی ، سیراعلام النبلاء ، ج 20، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی ، بیروت 1406/ 1986؛
(3) سبط ابن جوزی ، مرآة الزمان فی تاریخ الاعیان ، حیدرآباد دکن 1370/1951؛
(4) عبدالقادربن محمد نعیمی دمشقی ، الدّارس فی تاریخ المدارس ، چاپ ابراهیم شمس الدین ، بیروت 1410/ 1990.

/ نورالله کسایی /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1691
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست