responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1658

 

بَلاوَل لاهوری بن سید عثمان بن عیسی ، از مشایخ قادریه و از عالمان حنفی شبه قاره در قرن دهم و یازدهم .

برخی نام او را بلال و نام پدر او را عبدالله ضبط کرده اند (حسنی ، ج 5، ص 95). اسلاف وی همراه با همایون ، پادشاه هند (937ـ962)، از هرات به هند رفتند و در شیخوپوره ، تقریباً بیست کیلومتری لاهور، اقامت گزیدند و از پادشاه «جاگیر» (تیول ) دریافت کردند. وی در حدود 976 در شیخوپوره متولد شد. در هفت سالگی ، جدش او را برای کسب علم به لاهور فرستاد. پس از فراگیری دانشهای ظاهری و دیدار با شیخ شمس الدین قادری لاهوری ، دست ارادت به او داد و به دستور وی در حجره ای در محلة ابواسحاق ، سالها خلوت گزید و به عبادت پرداخت تا در طریقت به کمال رسید و از پیر خود خرقة ارادت و خلافت گرفت (سرور لاهوری ، ج 1، ص 161ـ162؛ عالم فقری ، ص 216ـ 218، 223).

بلاول در پارسایی زبانزد بود و کرامات فراوانی به او نسبت داده اند. وی علاوه بر اشتغالات صوفیانه ، به وعظ می پرداخت . برخی از ارادتمندان بلاول مدرسه ای بنیان نهادند که او در آنجا مشغول تدریس شد؛ همچنین خانقاه و لنگری برای وی ساختند. داراشکوه ، شاهزادة فرهیخته ، محضر او را دریافته و از او ستایش کرده است . شاه جهان نیز بارها در محضر او حاضر شده بود (حسنی ، همانجا؛ داراشکوه بابری ، ص 199؛ عالم فقری ، ص 218ـ223). درِ خانقاه او به روی همگان گشوده بود و جمع بسیاری در آنجا نان دو وقته می خوردند. بلاول ، برخلاف بسیاری از مشایخ ، لباس فاخر به تن می کرد و در مطبخ او از اسباب بسیار استفاده می شد. وی به کارگشایی درماندگان نیز می پرداخت . هر روز در فاصلة نماز ظهر و عصر، دو منشی که ملازم خاص او بودند برای نیازمندان سفارشنامه هایی به پادشاه یا امرای وقت می نوشتند که برلوح آنها عبارت «اللّه بس ، باقی هوس » نوشته شده بود. پادشاهان و امرا به این سفارشنامه ها ترتیب اثر می دادند و حاجت آنان را روا می کردند (سرور لاهوری ، ج 1، ص 161ـ163؛ عالم فقری ، ص 219، 225). بلاول لاهوری در 28 شعبان 1046 در هفتاد سالگی در گذشت و بیرون دروازة دهلی به خاک سپرده شد (داراشکوه بابری ، همانجا؛ عالم فقری ، ص 225). مفتی غلام سرورلاهوری (ج 1، ص 163) در قطعه شعری به فارسی تاریخ وفات بلاول را به نظم در آورده ، و یکی از مریدان بلاول نیز کتاب محبوب الواصلین را در ذکر احوال وی تألیف کرده است (سرورلاهوری ،ص 161). در این اواخر اثر دیگری نیز به نام تذکرة شاه بلاول قادری نوشتة میان اخلاق احمد تألیف شده است (عالم فقری ، ص 223، پانویس 1). داراشکوه سلسلة ارادت و تعلّم وی را تا عبدالقادر گیلانی برشمرده است (ص 193، 198ـ199).


منابع :
(1) عبدالحی حسنی ، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر ، حیدرآباد دکن 1382ـ1410/1962ـ1989؛
(2) داراشکوه بابری ، سفینة الاولیا ، کانپور 1318؛
(3) غلام سرور لاهوری ، خزینة الاصفیاء ، لکهنو 1290؛
عالم فقری ، گلزار صوفیاء ، لاهور 1985.

/ اکبر ثبوت /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1658
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست