responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1487

 

بغداد ، مکتب ، نهضت مهمّی در سبک نگارگری نسخه های خطی اسلامی که در اواخر قرن ششم به وجود آمد (گر چه تاریخ کهنترین آثار باقی ماندة این مکتب به پیش از قرن هفتم نمی رسد). این مکتب در دوره ای که خلفای عباسی مجدداً در بغداد قدرت یافتند، رونق گرفت . آثار این مکتب که وجوه ممیز آن ارائة چهره های با روح و گویای فردی به جای چهره های نوعی و قالبی ، تجسّم حرکت و نیز توجه به جزئیات زندگی معمولی است ، تا چهل سال پس از ویران شدن بغداد به دست مغولان (656) ادامه داشت .

نخستین نمونه های نگارگری های مکتب بغداد تصاویری است که در ترجمة عربی رسالة طبّی دیوسکوریدس (دیسقوریدوس )، به نام الادویة المفردة ( یا کتاب الحشایش ) ، متعلق به 621، آمده است (بخشهای مختلف این نسخة خطی در چندین مجموعة خصوصی و موزه پراکنده است ). این نقاشیها متضمن عناصر سنتی مکتب بغداد، یعنی رنگهای تند، توجهی استادانه به طرحها و چهره های با روح است . نگارگری هادر چارچوب مشخصی قرار نگرفته ، بلکه مطالب متن را مصور کرده و غالباً در لابلای سطور نیز دویده است .

نگارگری هایی که برای نسخه های خطی مختلف مقامات حریری ، در فاصلة 622 تا سقوط شهر به دست مغولها در 656، تهیه شده است از جملة زیباترین آثار نقاشیهای اسلامی است ؛ زیباترین ، کاملترین و سالمترین این نسخه ها که متعلق به 634 است در کتابخانة ملی پاریس نگهداری می شود.

نقش دیباچة نسخه ای از رسائل اخوان الصفا ، متعلق به 686، نشان می دهد که عناصراصلی سبک مکتب بغداد تا پایان محفوظ مانده است . همین تصویر که در مسجد سلطان سلیمان در استانبول نیز موجود است ، ضمن حفظ همة جنبه های تزیینی خود، واقعیت را با تمام جزئیات نشان می دهد. در این تصویر که مؤلفان کتاب را با کاتبانشان نشان می دهد چهره ها بیش از همه جلب نظر می کنند. دراوایل قرن هشتم ،این مکتب روبه افول نهاد و نقاشی این خطّه رفته رفته بسیاری از خصوصیات مکتبهای مغولی را به خود گرفت ( برای مکاتب کلامی و ادبی بغداد رجوع کنید به معتزله * ؛ نحو * ) .

/ ( بریتانیکا ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1487
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست