responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1466

 

بَعلی ، عبدالرحمان بن عبدالله بن احمد دمشقی ، محدث و فقیه حنبلی قرن دوازدهم . در 1110، در دمشق به دنیا آمد و در همانجا پرورش یافت ؛ اما از آنجا که یکی از اجدادش در بعلبک می زیسته ، وی نیز به بعلی معروف شده است (ابن شطّی بغدادی ، ص 145ـ146؛ مرادی ، ج 2، ص 304ـ305؛ طبّاخ ، ج 7، ص 97). او در کودکی نزد پدر به قرائت قرآن پرداخت و در ده سالگی مقدمات نحو و فقه را از عوادبن عبیدالله کورانی نابلسی فرا گرفت . در 1122، به اتفاق برادرش ، شیخ احمد بعلی ، در درس شیخ ابوالمواهب حاضر و مدت پنج سال تحصیل فقه و حدیث کرد و سپس ، به مدت پانزده سال ، در درس شیخ عبدالقادر تغلبی (1052ـ 1135) حاضر شد و حدیث ، فقه ، فرایض ، مواریث و حساب آموخت و از وی اجازة عامه گرفت . در همین دوره نزد شیخ عبدالغنی نابلسی ، به مدت هشت سال ، فصوص الحکم و تفسیر بیضاوی و فتوحات مکیه خواند و از او نیز به اخذ اجازه نایل شد (همانجاها).

بعلی در 1143، به روم و از آنجا به حلب رفت و در آنجا ساکن شد. وی در حلب سلوک را از شیخ محمدبن صالح مواهبی ، احادیث صحیح بخاری را از شیخ محمد عقیله ، منطق و اصول را از شیخ صالح بصری و معانی و بیان را از شیخ محمدبن الزّماد فراگرفت و از مشایخ دیگر نیز استفاده کرد که نامشان را در کتابی به نام منار الاسعاد فی طریق (طرق ) الاسناد آورده است . بعلی در 1192 در حلب درگذشت (همانجاها؛ کتانی ، ج 2، ص 738؛ طبّاخ ، ج 7، ص 98ـ 99؛ بغدادی ، هدیة العارفین ، ج 1، ستون 553).

برخی از تألیفات او، علاوه بر اثر مذکور، عبارت است از: نورالاخبار و روض الابرار فی حدیث النبی المختار ، که مختصر الجامع الصغیر سیوطی است و سپس خود آن را شرح کرده و فتح الستار و کشف الاستار نامیده است (کحاله ، ج 5، ص 147ـ 148؛ کتانی ، ج 2، ص 737)؛ بِدایَةُ العابد و کِفایَةُ الزاهد ، در فقه ؛ النورالوامِضُ فی عِلمِ الفَرائضِ ؛ الجامع لِخُطَبِ الجَوامِع ؛ رحله ؛ کشف المُخَدَّراتِ فی شرح أَخصَرالمُختَصَرات در فقه ، که چاپ شده است (زرکلی ، ج 3، ص 314)؛ و دیوان شعر (بغدادی ، هدیة العارفین ، همانجا؛ همو، ایضاح المکنون ، ج 1، ستون 493؛ کحاله ، همانجا).


منابع :
(1) ابن شطّی بغدادی ، مختصر طبقات الحنابلة ، چاپ فوّاز زمالی ، بیروت 1406/1986؛
(2) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 1، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 3، بیروت 1410/1990؛
(3) همو، هدیة العارفین ، ج 1، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 5، بیروت 1410/1990؛
(4) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1986؛
(5) محمد راغب طبّاخ ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء ، چاپ محمد کمال ، حلب 1408ـ 1409/ 1988ـ1989؛
محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی ، فهرس

الفهارس و الاثبات ، چاپ احسان عباس ، بیروت 1402/1982؛
عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
محمد خلیل بن علی مرادی ، سلک الدّرر فی اعیان القرن الثّانی عشر ، بولاق 1291ـ1301، چاپ افست بغداد ( بی تا. ) .

/ داود الهامی /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1466
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست