بَطنینی ، محمدبن یحیی خبّاز دمشقی ، فقیه و محدّث شافعی در قرن یازدهم . در بطنین ، از قرای دمشق ، متولد شد. از زمان تولّدش اطلاعی در دست نیست . ابتدا در دمشق به نانوایی اشتغال داشت ، اما پس از چندی ، از این شغل دست کشید و برای تحصیل به مصر مهاجرت کرد و چندین سال در دانشگاه ازهر نزد استادان بزرگی چون شیخ سلیمان المزاحی ، شمس بابلی ، شهاب احمد قلیوبی ، شمس شوبری به تحصیل پرداخت . پس از آن در فنون مختلف علمی تدریس می کرد. وی در اواخر عمر، بینایی خود را از دست داد و در عین حال به قدرت حافظه اش افزوده شد، و این امر باعث شهرت و اعتقاد اغلب مردم ، عامه و خاصه ، نسبت به او گردید. شیخ محمد بخشی ، شیخ عبدالقادر عبدالهادی ، شیخ ابوالسعود، شیخ حمزه رومانی و بسیاری دیگر از فضلای آن زمان ، از شاگردان او بودند. بطنینی پس از درگذشت شیخ محمد محاسبی ، خطیب و مدرس جامع قُبّة النسر، در آنجا به تدریس پرداخت و بزرگترین مقام روحانی شافعیان و عالم حدیث در زمان خود شناخته شد. او در 1075 درگذشت (محبی ، ج 4، ص 264). از وی اثری تألیفی با نام فتح رب البریّة بالجواب عن اسئلة المبتدعة الزیدیه باقی است (بغدادی ، 1971ـ1972، ج 2، ستون 163؛ همو، 1387، ج 2، ستون 290).

---

منابع :
(1) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، چاپ محمد شرف الدین یالتقایا و رفعت بیلکه کلیسی ، ( استانبول 1971ـ1972 ) ؛
(2) همو، هدیة العارفین ، استانبول 1955، چاپ افست تهران 1387/1967؛
محمدامین بن فضل الله محبی ، خلاصة الاثر ، بیروت ( بی تا. ) .

/ عبدالله کیانی فرید /