بارانی ، نام دیگر طایفة قراقوینلو * (حک : 777ـ872، در بخشهایی از ایران و بین النهرین ) که در متون قدیم فارسی و ترکی به صورت بارانلو و بارنی و برانی هم آمده است . از مجموعة اطلاعات موجود چنین برمی آید که این نام را نخستین بار ابوبکر طهرانی ، مورخ معاصرِ شاهرخ تیموری (اواسط قرن نهم )، در کتاب دیاربکریّه (ص 31) ذکر کرده است . یحیی بن عبداللّطیف قزوینی (885 ـ 960) نیز نام بارانی را به کار برده است (ص 346). حسن بیگ روملو (938ـ 985؟) از یکی از فرزندان میرزا جهانشاه ، موسوم به سلطان حسین ، با نام سلطان حسین بارانی یاد کرده است (ص 48 ـ 51). با این وصف ، دربارة منشأ و معنای اصلی کلمة بارانی و اینکه چرا طایفة قراقوینلو این نام را بر خود نهاده اند اطلاع قطعی در دست نیست . به گفتة مینورسکی و رابینو و بعضی از محققان دیگر، بارانی منسوب به باران و باران اسم محل است . به نظر فاروق سُومِر، مورخ معاصر ترکیه ، و عده ای دیگر، بارانی منسوب به باران است و در ترکی قدیم باران به معنای قوچ بوده است . قراقوینلوها به قوین (قوچ ) بسیار اهمیت می داده و به جای سنگ گور، مجسمة قوچ را روی گورهای خود می گذاشته اند و در اصل نام خود آنها نیز به همین حیوان منتسب بوده است . سکه ای متعلق به دورة ایلکانیان (حک : اواسط قرن هشتم تا اوایل قرن نهم ) به دست آمده که عبارت «شهرباران » بر آن نقش شده و احتمالاً این شهر در آناطولی قرار داشته است . امروز نام دو روستا در ترکیه باران است (نیز رجوع کنید به بهارلو * ).

منابع ، حسن روملو، احسن التواریخ ، چاپ عبدالحسین نوایی ، تهران

1357 ش ؛
ابوبکر طهرانی ، کتاب دیاربکریه ، چاپ نجاتی لُوغال و فاروق سُومرِ، آنکارا 1962؛
یحیی بن عبداللطیف قزوینی ، لب التواریخ ، تهران 1363 ش ؛


A ª zarba ¦ idja ¦ n Sovet Ensiklopediya ¦ si , Baku 1976-1986, â â , 25 Faruk Sدmer, Kara Koyunlular, Ankara 1967.

/ د. ج . اسلام /