responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1358

 

بَسیط (= البسیت ، به زبان اسپانیایی آلباثته )، شهر و مرکز ایالتی به همین نام در اسپانیا. این ایالت بخش شمال غربی مملکت قدیمی مُرسیه را در برمی گیرد، و در جنوب غربی لامانچا (به عربی «مانشه ») و کاستیل جدید («قشتالة الجدیدة »)، در دامنه های جنوب شرقی جبال مِستِای ایبری مرکزی ، در ارتفاع هفتصد متری از سطح دریا، واقع است . نام امروزی این شهر، برخلاف آنچه هنوز هم غالباً به غلط گفته می شود، نه از اَلبَسیطه (به معنای «دشت »)، بلکه از اَلبَسیط عربی (به معنای «جای وسیع و پهناور و صاف و هموار») اخذ شده است . از این محل و این نام ، نخستین بار در آثار اَلْضبّی قُرطَبی و ابن الاّ بَار بَلَنْسی در قرن هفتم /سیزدهم ، در گفتگو از نبرد عظیم 20 شعبان 540/ 5 فوریة 1146، یاد شده است ؛ عبارت کوتاهی نیز که در > سالنامة تولدو < ، (ص 347)،



آمده مؤیّد صحت تاریخ وقوع این نبرد است : « ( سیف الدّوله اَلمُستَنصِر احمدبن هود ) با مسیحیان جنگید، و در ماه فوریة 1184 ( بنابر تقویم اسپانیایی = 1146 تقویم مسیحی ) به دست آنان کشته شد.» این نبرد، که در واقع یک درگیری عادی بود، میان سیف الدّوله و آن عده از کنتهای کاستیلی درگرفت که از جانب آلفونسوی هفتم برای سرکوبی شورشیان بائزه ( = بَیّاسه ) ، اُبِدة ( = اُبَدَّه ) و هائن ( =جَیّان ) گسیل شده بودند، ونه میان آلفونسوی هفتم وسیف الدّوله ؛ زیرا این سلطان اسپانیای جنوب شرقی ، که سلطنتش دیری نپایید، خراجگزار آلفونسوی هفتم و کاملاً تابع وی بود. شورشیان از پرداخت خراج به سیف الدّوله امتناع ورزیده بودند، اما وقتی دیدند که مسیحیان سرزمینهایشان را به تاراج می برند، دوباره ، بدان امید که سیف الدّوله بتواند آنان را از شرّ کنتهای مسیحی نجات دهد، بر تابعیّت وی گردن نهادند. با این حال ، کنتهای اعزامی عملیاتشان را متوقف نکردند و چون سیف الدّوله به نبرد با ایشان برآمد، نیروهای وی را در هم شکستند و او را به اسارت گرفتند. سربازانی که به پاردو موسوم بودند، سیف الدّوله را در حین انتقال به اردوگاه به قتل رسانیدند، و این امر مایة تأسف بسیار کنتهای کاستیلی و آلفونسوی هفتم شد. عبدالله بن محمدبن سَعد، حاکم بَلَنسیَه ، نیز که با سیف الدّوله همپیمان بود، همراه وی به قتل رسید؛ عبدالله به همین دلیل نزد اعراب به صاحب البسیط ، «سرور (شهید) آلباثته »، مشهور شد. این نبرد به وَقْعِةُ اللُّجّ، یعنی نبرد اَلْلُجّ، محلی نزدیک چینچیلا ، نیز مشهور است («ابن اَبّار: بالمَوضِعِ المَعروُفِ بِاللُّجِ وَ بالبَسیطِ علی مَقربة مِن جینجالَة »). اللج (محل و نیز رودخانه ) را هم می توان از جانب مغرب آلباثته جزو لِزوره دانست و هم از جانب مشرق البسیط جزو آلاتوز ، در دامنه های شمالی جبال سیرای چینچیلا، شمرد (در صورت اخیر باید آن را لَتُّج خواند). حل این مسئله ناممکن است ، فَحص اللُّج در متون راجع به زمان ابن الکَرْدَبُوس نیز دیده شده است ( رجوع کنید به دوزی ، ج 2، ص 19).


منابع :
(1) ابن اَبّار، الحلة السیراء ، حواشی دوزی ، ص 215، 219، 226؛
(2) احمدبن یحیی ضبی ، بغیة الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس ، چاپ کودیرا و ریبیرا، مادرید 1885، ص 33؛


(3) Annales Toledanos , ed. Huici Miranda, in Las Crئnicas latinas de la Reconquisia , I;
(4) Codera, Decadencia y desaparicion de los Almoravides en Espana , Saragossa 1899, 86, 109;
(5) Dozy, Scriptorum arabum loci de Abbadidis ;
(6) Gaspar Remiro, Murcia Musulmana , Saragossa 1905, 179 ff.;
(7) Seybold, in ZDMG , LXII.

/ س . ف . سیبولد ـ ( ا. ه . میراندا ) ( د. اسلام ) /

نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1358
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست