بادیس بن منصوربن بُلُقّین بن زیری ، معروف به ابومَناد بادیس نصیرالدوله ، سومین سلطان خاندان زیریان

افریقیه وی در 16 ربیع الاول 386 به سلطنت رسید (ابن عذاری ، ج 1، ص 247)، افریقیة شرقی را به نایب امیر عربی سپرد و خود به دفع یورش اقوام زناتَه * ، که از 386 به بعد از تاهِرت تا طرابلس پیشروی کرده بودند، پرداخت . در 389 با زیری بن عَطیّه ، امیر مَغْراوه ، که اعمام بزرگ او و فُلْفُل بن سعید، رئیس زناته ، با او متحد بودند، روبرو شد و سرانجام آنان را در 391 شکست داد (ابن خلدون ، ج 6، ص 157 ـ 158) این پیروزی را بیشتر به حَمّادبن بلقین ، عم بزرگ خویش ، مدیون بود که از 395 به بعد یورش جدیدِ اقوام زناته را نیز دفع کرد، زیری از 390 تا 406 در مقابل مداخلات فاطمیان و بر ضدّ یانِس فلفل بن سعید و وَرّوبن سعید، در ایالت طرابلس وارد جنگ شد. مقارن با رفع تدریجی خطر زناته ها در جنوب شرقی ، ناگزیر شورش حماد، بانی قلعة بنی حماد، را سرکوب کرد. در جریان این لشکرکشی ، که در پایان 405 شروع شد، بادیس ، پس از پیروزی قاطع در شِلیف (اول جمادی الاولی 406) و محاصرة قلعه ، که شش ماه به طول انجامید، در 30 ذیعقدة 406، درگذشت (ابوالفداء، ج 2، ص 132). دراین زمان ، حکومت حمادیان * تازه آغاز شده بود و اغتشاشهای ضد شیعه در تونس (406) حکایت از جدایی بادیس از فاطمیان می کرد که در زمان پسر و جانشین او، مُعِزّبن بادیس ، به وقوع پیوست (ابن خلدون ، ج 6، ص 159).

---

منابع :
(1) ابن ابی دینار، المؤنس فی تاریخ افریقیه و تونس ، ص 76، 78 ـ 79؛
(2) ابن اثیر، الکامل ، قاهره 1353، ج 7، ص 182، 198ـ200، 218، 276ـ277؛
(3) ابن خلدون ، تاریخ ابن خلدون المسمّی بکتاب العبر ، بیروت 1391/1971، ج 6، ص 17، 40ـ41، 145، 171ـ172، 179، ج 7، ص 33، 41؛
(4) ابن خلکان ، وفیات الاعیان ، قاهره 1310، ج 1، ص 86ـ87؛
(5) ( ابن عذاری ، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ، ج 1، چاپ کولن و پرووانسال ، بیروت 1400/1980، ص 239، 248ـ266 ) ؛
(6) ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب ، بیروت 1399/1979، ج 3، ص 178ـ179؛
(7) ابن ناجی ، معالم ، ج 3، ص 175ـ176؛
(8) اسماعیل بن علی ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر ، بیروت ( بی تا. ) ، ج 2، ص 131؛
(9) مفاخر البربر ، ص 33ـ42؛
(10) احمدبن عبدالوهاب نویری ، نهایة الارب ، چاپ G.Remiro ، ج 2، ص 122ـ133، 138؛


(11) Ibn Athir, al-Kamil , French trans. Fa gnan, index;
(12) Ibn Idh ari , Kal- Bayan a l- Mu gh rib , French trans. Fagnan, I, index;
(13) H. R. Idris, La berberie orientale sous les Z iri¦ des ;
(14) idem, "Sur le retour des Z â r â des Zirides a l'obedience fatiimide", AIEO, ii (1953), 27;
(15) Ibn Khaldun, Histore des Berberes , iv, index;
(16) Ibn Khat ib, A’ ma l , in Centenario M.Amari , ii, 454, 460, 461.

/ د. اسلام / ادریس