responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1253

 

بَگِرمی ، منطقه ای در ساحل راست رود شاری ، در جنوب شرقی دریاچة چاد، که تا قرن سیزدهم / نوزدهم

کشور مسلمان و سیاهپوست نشین به شمار می آمد. پایتخت

این مملکت در زمان بارت (1269/1852) ماسینیا بود.

در حوزة حاکمیت این مملکت ، که در ْ10تاْ12 عرض شمالی

و ْ15 تا ْ18 طول شرقی گسترده بود، تعدادی سرزمین خراجگزار وجود داشت . این نام تاریخی امروز دیگر به صورت رسمی متداول نیست ؛ تنها یک بخش از ماسینیا بر جا مانده ،

و مناطق خراجگزار دیگر به ناحیه های بوسو و مِلفی

منضم شده اند.

مناطقی که روزگاری بگرمی نامیده می شدند در ارتفاع

هزار پایی در جلگة وسیعی قرار دارند که با شیب ملایمی









































منطقة بگرمی در ساحل راست رود شاری

به ساحل دریاچة چاد می پیوندند. تنها وجود برخی تپه های شنی لم یزرع ، و نیز وجود صخره های منفرد پراکنده در جانب مشرق در ناحیة دکاکره ، یکدستی هموار این جلگة پوشیده

از خاکهای رسوبی و آبرفتی را گسسته است . این مناطق در منتهاالیه بیابانهای ساحل و سودان واقع شده اند. سال در

این مناطق به دو فصل تقسیم می شود؛ یکی فصل خشک که زمستانی سرد و بهار و پاییزی بسیار داغ و سوزان دارد؛

دیگری تابستان که فصلی گرم و مرطوب است . بارندگی سالانه در حدود هفتصد میلیمتر مربع نوسان می کند، ولی میزان تبخیر آب بسیار زیاد است . رود شاری تنها رود دایمی این منطقه است ، سایر رودها (بَحر ارگویگ و بَحرنارا ) تنها در فاصلة شهریور تا آذر آب دارند.

اقتصاد این منطقه بر کشت و زرع و پرورش دام استوار است . محصول عمدة آن ارزن است که قوت غالب مردم

این سرزمین را تشکیل می دهد؛ ذرّت نیز که در اطراف

واحه ها کشت می شود، محصول مکمّلی است که در فواصل دوره های کشت ارزن کاشته می شود. علاوه بر این ، در

اراضی این منطقه نخودفرنگی ، مانیوک ، بامیه ، کُنجد و

بادام زمینی نیز کشت می شود. کشت پنبه در بخش جنوب شرقی این منطقه ، در کرانة رود شاری معمول شده است . در مراتع این منطقه ، با آنکه کیفیت خوبی ندارند، گاو، گوسفند و بز پرورش می دهند.

جمعیت این منطقه بسیار متنوع است : سیاهان (شامل بگرمیها، بورنوییها، ساراها و ماساها)؛ اعراب (شامل یسیه ،

دکاکره و اولادموسی )؛ و فولانی ها و بوروروفولانی ها. ( در 1358 ش / 1980 جمعیت این منطقه در حدود 000 ، 700 نفر بوده است ( بریتانیکا ، ذیل «شاری ـ بگرمی ») ) .

سیاهان یکجانشین (به استثنای ماساها، که به پرورش گاو اشتغال دارند) از طریق کشت و زرع و ماهیگیری روزگار می گذرانند. فولانیهای بدوی و صحرانشین تا نواحی دوردستی چون لوگون و دریاچة چاد، بوروروفولانیها تا نواحی آتی و موسورو کوچ می کنند.

اعراب نیمه بدوی بین روستاهای خود که در فصل

باران در آنها کشت و زرع می کنند، و سواحل رود شاری ،

که در پایان فصل خشک بدان روی می آورند، ییلاق و قشلاق می کنند.

مردم این منطقه ، به استثنای ماساها و ساراها که همچون گذشته جاندار پندار باقی مانده اند، حدود چهارصد سال پیش به تبلیغ مبلغان فولانی و بازرگانان هوسا به دین اسلام گرویدند. با این حال ، تأثیر اسلام بر باورها و آداب و عادات این مردم کمابیش صوری و سطحی بوده است .

کشور بگرمی ، که در قرن دهم / شانزدهم تأسیس شد، در ابتدا بسیار آباد و ثروتمند بود؛ سپس در آغاز قرن سیزدهم / نوزدهم ، بر اثر جنگهای متعدّد با وادایی ها، رو به انحطاط گذاشت . در 1287/1870 سلطان وادایی ، ماسینیا را تصرف

کرد و سلطان ابوسِکّین را از این سرزمین بیرون راند. جانشین سلطان ابوسکّین ، یعنی گائورانگ ، که از جانب رابه ( جنگجوی سودانی (همان ، ذیل «بورنو») ) تهدید می شد، خود را تحت حمایت فرانسه قرار داد (1315/1897). این امر نخست به اقدامات تلافی جویانة دهشت بار رابه ، و سپس ، به دنبال شکست و کشته شدن رابه در کوسری (21 ذیحجة 1317/ 22 آوریل 1900) به آرام سازی منطقه به وسیلة فرانسویان و استقرار حکومت آنها انجامید. سلطان به ظاهر

در مقام خود باقی ماند، ولی اقتدارش به ناحیة ماسینیا











محدود شد. ماسینیا پایتخت این مملکت ، که در ایّام بارت

شهر مهمی به حساب می آمد، با حصاری به طول یازده کیلومتر محصور شده بود. بخشی از این شهر در 1287/1870 ویران ،

و پس از تهاجم رابه شهر بکلّی متروک شد. این شهر بار دیگر

در فاصلة بیست کیلومتری جنوب شرقی محل قبلی ساخته شد اما امروز چیزی بیش از روستای بزرگی نیست . در واقع ، کلّ

این ناحیه امروزه از راههای عمدة بازرگانی دور افتاده است ؛

تنها بخش اندکی از محصولات محلی آن ـ شامل بادام زمینی ، کره و انواع پوست ـ به بازارهای بونگور ، بوکورو و فور لامی راه می یابد.


منابع :


(1) H. Barth, Reisen und Entdeckungen , Gotha 1858,    XI-XV;
(2) Ferrandi, La colonie du Tchad , Paris-Nancy 1930;
(3) A. Fourneau, Deux annإes dans la rإgion du Tchad , in Bulletin du Comitإ de l'Atrique franµaise , 1904, Renseignements coloniaux , no. 5;
(4) E. Gentil, La chute de l'empire de Rabah , Paris 1902;
(5) Lt.-Col. Largeau, "L'occupation du Wadai", Revue de Paris , 1 (January 1910);
L. Massignon, Annuaire du monde musulman

(6) 4, 360;
(7) G. Nachtigal, Sahara und Sudan ;
(8) [ The New Encyclopaedia Britannica, Micropaedia , Chicago 1985, s.vv. "Borno", "Chari-Baguirmi"];
Mohammed Tounsi,

(9) Voyage au Wadai , tr. Perron, Paris 1852, V and VI.

/ ر. کاپوری ( د. اسلام ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1253
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست