responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1042

 

بَرْمَکی ، ابوحفص عمربن احمدبن ابراهیم بن اسماعیل ، محدّث و فقیه حنبلی قرن چهارم . وی به محلّه یا قریة برامکه یا برمکیّة بغداد منسوب بود. در بغداد درس خواند و محضر بزرگانی چون احمدبن عثمان بن یحیی آدمی (255ـ349)، اسماعیل بن علی خُطبی (269ـ350)، علی بن الصوّاف (متوفی 359) و ابن مالک را درک کرد و از ایشان حدیث و فقه آموخت (خطیب بغدادی ، ج 11، ص 268ـ269؛ یاقوت حموی ، ج 1، ص 539، 594؛ زرکلی ، ج 5، ص 40). مدتی نیز در مصاحبت و ملازمت عمربن بدر مغازلی و ابوعلی النجاد و ابوبکر عبدالعزیز بود و از آنان استماع حدیث کرد (ابن ابی یعلی ، ج 2، ص 153(.ابن ابی یعلی (همانجا) او را در شمار طبقة سوم فقهای حنبلی ذکر کرده و به داشتن فتاوی بسیار و همه جانبه وتألیفات سودمند ستوده است .

برمکی به صوفیه نیز گرایش داشته و از بزرگان ایشان ، چون ابراهیم بن ادهم و معروف کرخی ، مطالبی عرفانی روایت کرده است ؛ از جمله از ابراهیم بن ادهم ، با پنج واسطه ، چند بیت شعر نقل کرده که در آن انس داشتن با خدا، دوری جستن از مردم و خرسند بودن به قضای الهی سفارش شده است (همان ، ج 2، ص 154ـ 155).

خطیب بغدادی (ج 11، ص 269) از ابراهیم فرزند برمکی نقل کرده که پدرش در 389 درگذشت ؛ اما ذهبی (ص 169) سال درگذشت او را 388 نوشته است . از او سه فرزند به نامهای ابواسحاق ابراهیم (361ـ441 یا 445)، ابوالعباس احمد (متوفی 441) و ابوالحسن علی (373ـ450) برجای ماند (یاقوت حموی ، ج 1، ص 539). ابراهیم از فقهای طبقة چهارم حنبلی بود (ابن ابی یعلی ، ج 2، ص 190) و در جامع منصور حلقة فتوی داشت (یاقوت حموی ، همانجا). علی از ابن حبّابه ، یوسف بن عمر قوّاس و معافابن زکریا سماع حدیث کرد و نزد ابوحامد اسفراینی فقه شافعی آموخت (همانجا). خطیب بغدادی (همانجا) او را به وثاقت و درستکاری و دینداری ستوده و خود نیز از او روایت کرده است . احمد نیز از راویان صدوق بوده و از ابن شاهین استماع حدیث کرده است (یاقوت حموی ، همانجا). آخرین محدّث این خانواده ابوالحسین احمد، فرزند ابراهیم ، بود که از حافظ ابوالفتح بن احمدبن ابی الفوارس و دیگران حدیث شنیده و قاضی محمدبن عبدالباقی از او روایت کرده است (همانجا).

به برمکی آثاری نسبت داده اند که عبارت اند از : کتاب حُکم الوالدین فی مال ولدهما ؛ کتاب الصیام ؛ شرح بعض مسائل الکوسج (ابن ابی یعلی ، ج 2، ص 153؛ بغدادی ، هدیة العارفین ، ج 1، ستون 781؛ همو، ایضاح المکنون ، ج 2، ستون 290؛ کحّاله ، ج 7، ص 272؛ زرکلی ، همانجا؛ حاجی خلیفه ، ج 2، ستون 1413، 1434).


منابع :
(1) ابن ابی یعلی ، طبقات الحنابلة ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(2) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 2، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 4، بیروت 1410/1990؛
(3) همو، هدیة العارفین ، ج 1، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 5، بیروت 1410/1990؛
(4) مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، بیروت 1410/1990؛
(5) احمدبن علی خطیب بغدادی ، تاریخ بغداد ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(6) محمدبن احمد ذهبی ، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام ، چاپ عمر عبدالسلام تدمری ، بیروت 1407ـ1412/1987ـ1992؛
(7) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1986؛
(8) عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، بیروت ( تاریخ مقدمه 1376 ) ؛
(9) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.

/ بمانعلی دهقان /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1042
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست