responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 93

مشروعيت: ترديدى در مشروعيت و جواز صلح نيست؛ مگر صلحى كه منجر به حلال شدن حرامى يا حرام شدن حلالى گردد[6] اولى مانند برده شدن انسان آزاد با صلح يا مباح شدن زنى با صلح و يا صلح بر خريدن شراب. و دومى مانند صلح بر ترك آميزش با همسر و يا صلح بر عدم انتفاع از مال خود. چنين صلحى باطل و نامشروع است[7]

ماهيت: صلح از عقود است؛ از اين رو، شرايط عمومى عقود در آن معتبر مى‌باشد ( عقد). ليكن اين سؤال مطرح است كه آيا صلح عقدى مستقل است يا از فروع عقود ديگر به شمار مى‌رود؟

به قول مشهور، بلكه ادعاى اجماع شده كه صلح عقدى مستقل است نه فرع عقود ديگر، هرچند مفيد فايده عقود ديگر باشد، مانند موردى كه متعلق صلح مبادله عينى در ازاى مالى باشد كه دراين صورت مفيد فايده بيع است يا عينى بدون عوض باشد كه مفيد فايده هبه است و يا منفعتى در ازاى عوض باشد كه مفيد فايده اجاره است. با اين حال، احكام و شرايط اين عقود بر صلح مترتب نمى‌گردد؛ چنان كه خيارات اختصاصى بيع در صلحى كه مفيد فايده بيع است جريان نمى‌يابد[8]

برخى قدما صلح را فرع پنج عقد دانسته‌اند كه عبارت‌اند از بيع، ابراء، اجاره، عاريه و هبه. بنابر اين، صلحى كه مفيد فايده بيع باشد، بيع به شمار مى‌رود و احكام بيع بر آن بار مى‌گردد. همچنين است نسبت به چهار عقد ديگر. البته اين قائل، در ادامه بيان احكام صلح، مستقل بودن عقد صلحى كه مفيد فايده بيع است را قوى دانسته است[9]

تفاوت ميان اين دو ديدگاه در دو جهت است: نخست در جريان احكام و شرايط عقدى كه صلح فرع آن است، بنابر قول دوم و عدم جريان آن بنابر قول اول؛ و دوم، لزوم عقد صلح بنابر قول نخست، بر خلاف قول دوم. بنابر اين قول، لزوم و جواز عقد صلح بسته به لزوم و جواز عقدى است كه صلح فرع آن به شمار مى‌رود. در نتيجه، صلحى كه فرع بيع يا اجاره است، لازم و صلحى كه فرع هبه يا عاريه است، جايز مى‌باشد[10]

لزوم عقد صلح: بنابر قول مشهور كه صلح را عقدى مستقل مى‌دانند، عقد

نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 93
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست