[4] الحدائق الناضرة 16/ 260 ـ 262 ؛ جواهر
الكلام 19/ 413 ـ 414
[5] جواهر الكلام
19/ 415 ـ 417
[6] وسائل الشيعة 13/ 479
[7] مناسك حج (مراجع)/ 496 .
صفايا
صَفايا: بهترينهاى اموال/ اموال منقول با ارزش.
صفايا جمع
«صفىّ» و «صفيّه»1 در لغت به معناى خالص از هر چيزى آمده است؛ از اين رو، بر چيزى
كه انسان آن را برگزيده «صفى» اطلاق كردهاند[2] اين واژه در كلمات فقها در دو مورد
به كار رفته است. يكى نسبت به غنايم جنگى و ديگرى نسبت به اموال پادشاهان كافر.
مراد از صفاياى غنايم، بهترينهاى آن است؛ از اسب اصيل گرفته تا لباس گران قيمت و
كنيز زيبا3 و مراد از صفاياى اموال پادشاهان كه مقابل قطايع( قطايع) به كار مىرود، اموال منقولِ با ارزش پادشاهان است[4]از احكام آن در باب
انفال سخن گفتهاند.
صفاياى غنائم:
صفاياى غنايم از آنِ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و پس از ايشان از آنِ امام
عليه السّلام است كه پيش از تقسيم غنايم از آنها جدا مىشود[5] صفاياى غنايم از
انفال(
انفال) شمرده شده است[6] بر اين امر ادعاى اجماع شده است[7]
ليكن برخى آن را از انفال ندانستهاند[8]
آيا دخول
صفاياى غنايم در ملك امام عليه السّلام منوط به گزينش و اختيار ايشان است و در
نتيجه قبل از گزينش در ملك امام عليه السّلام داخل نمىشود و در صورت برنگزيدن،
جزء غنايم خواهد بود و محكوم به حكم آنها است يا صفاياى غنايم به طور قهرى داخل در
ملك امام عليه السّلام مىشود و نيازى به گزينش آن نيست؟ دو احتمال مطرح است. ظاهر
كلمات گروهى احتمال نخست است[9] برخى به احتمال دوم تصريح كردهاند[10]