فوران آب فوّاره

فوريت

فوريت: انجام دادن عمل در اولين زمان ممكن.

فوريت، مقابل تراخى ( تراخى) به جا آوردن عمل در اولين فرصت ممكن و تأخير نينداختن آن است. از آن در اصول فقه و نيز فقه در بسيارى از بابها نظير طهارت، صلات، زكات، صوم، حج، تجارت، وديعه، نكاح، غصب و شفعه سخن گفته‌اند.

الف. بعد اصولى: از جمله مباحث مطرح نزد اصوليان در بخش الفاظ، بحث صيغه امر است كه آيا دلالت بر فورى انجام دادن مأموربه دارد يا نه( امر).

ب. بعد فقهى

اقسام واجبات: واجبات يا فورى اند؛ بدين معنا كه انجام دادن آنها در اولين زمان امكان آن واجب است و يا غير فورى.[1] قلمرو واجبات فورى يا عبادات است و يا غير عبادات.

فوريت در عبادات: آيا به جا آوردن قضاى نماز واجب روزانه كه فوت شده، فورى است و پيش از به جا آوردن آن، اشتغال به كارى ديگر جايز نيست يا آنكه فوريت ندارد؟ مسئله محل اختلاف است. بنابر قول مشهور متأخران، قضاى نماز فوت شده، از واجبات فورى نيست و زمان به جا آوردن آن تا آخر عمر امتداد دارد. اين قول به مشهور قدما نيز نسبت داده شده است.[2] در مقابل، برخى قول به وجوب فورى آن را به اكثر فقها نسبت داده‌اند.[3]

به جا آوردن نماز احتياط[4] سجده سهو[5]( سجده سهو) و به قولى سجده قضايى[6](سجده قضايى) و نيز سجده تلاوت[7](سجده تلاوت) واجب فورى است. وجوب نماز آياتى كه سبب آن زلزله مى‌باشد، فورى است.[8]

پرداخت زكات، پس از استقرار وجوب آن، واجب فورى است[9]( زكات).

قضاى روزه واجب فوت شده فوريت ندارد.[10] برخى قدما قضاى روزه ماه رمضان را واجب فورى دانسته و مبادرت به انجام دادن آن را در اولين زمان ممكن لازم دانسته‌اند.[11]