صدقه واجب: زكات( زكات)/ زكات، كفّاره، صدقه نذرى، هدى و مانند آن از صدقات واجب[1]( صدقه).

[1]كتاب الزكاة (شيخ انصارى)/ 350 ؛ منهاج الصالحين (سيد محمدسعيد حكيم) 1/ 384.

صدمه

صَدْمَه: برخورد شديد جسمى سخت با جسمى ديگر، همچون برخورد انسانى بر اثر دويدن و مانند آن با انسانى ديگر[1]

به فرد صدمه زننده «صادم» و به فرد صدمه ديده «مصدوم» گويند. از اين عنوان در باب ديات سخن گفته‌اند.

هرگاه كسى به قصد كشتن ديگرى خود را به او بكوبد و يا صدمه به گونه‌اى باشد كه غالباً منجر به قتل مى‌گردد، صدمه زننده قصاص مى‌شود؛ اما اگر بدون قصد كشتن به او صدمه بزند يا صدمه‌اى نباشد كه غالباً قتل را به دنبال دارد، ولى اتفاقاً منجر به مرگ صدمه ديده گردد، بر صدمه زننده ديه ثابت مى‌شود و چنانچه خود صدمه زننده كشته شود يا آسيب ببيند، در صورتى كه مصدوم در ملك خود يا ملكى مباح و يا راهى وسيع و مانند آن توقف كرده باشد، ضمانى بر عهده او نيست و خون صادم هدر است؛ اما اگر مصدوم در جايى كه حق توقف نداشته، توقف كرده باشد، مانند اينكه در مسير عمومى باريك بنشيند و صادم براى عبور چاره‌اى جز برخورد نداشته و بدون قصد تعرض، با او برخورد كرده باشد، ديه صادم بر عهده مصدوم است و او ضامن خواهد بود[2]

چنانچه دو نفر عاقل بالغ خود را به يكديگر بكوبند؛ سواره باشند يا پياده يا يكى سواره و ديگرى پياده و هر دو بر اثر آن بميرند، در صورتى كه قصد كشتن يكديگر را نداشته باشند و نوع صدمه نيز به گونه‌اى نباشد كه منجر به قتل مى‌گردد، قتل شبه عمد به شمار مى‌رود و چون قتل به هر دو منتسب مى‌باشد، هركدام بايد نصف ديه را به ورثه ديگرى بپردازد و اگر سواره بوده‌اند، بايد نصف قيمت مركب در صورت تلف ونصف خسارت وارده بر مركب و ساير وسايل را به ديگرى پرداخت كند و در هر صورت، ميان دو ديه و يا خسارت وارده به طرفين، تقاص صورت مى‌گيرد و از يكديگر كم مى‌شود و در فرض وجود اختلاف در ديه و خسارتها، مقدار اضافه به ورثه