responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 695

فضا

فضا: محيط پيرامون موجودات زمينى، آكنده از هوا؛ محلى فراخ، باز و بدون سقف.

از آن به مناسبت در بابهاى صلات، خمس، حج، صلح، احياء موات و قضاء نام برده‌اند.

صلات: بر نمازگزار، گذاشتن سُتره (حايل) در پيش رو مستحب است. ستره در فضاى باز با گذاشتن شاخصى بلند از زمين، از قبيل كوله پشتى و سنگ در جلوِ نمازگزار تحقق مى‌يابد[1](سُتره).

قبله ساختمان كعبه نيست؛ بلكه فضايى است كه كعبه در آن بناشده است و فضاى محاذى آن تا آسمان نيز قبله به شمار مى‌رود.[2] برخى فضاى محاذى كعبه را به مقدارى كه عرفا از فضاى كعبه محسوب شود، قبله دانسته‌اند. به تصريح برخى اين حكم در مساجد نيز جارى است و آثار مسجد بر فضاى محاذى آن تا آسمان مترتب مى‌شود.[3]

كسى كه بر بام كعبه نماز مى‌گزارد، به قول مشهور بايد مقدارى از فضاى بام را قبله قرار دهد و اگر در نقطه پايانى بام نماز بخواند، نمازش باطل است.[4]

خمس: ملكيت فضا تابع ملكيت زمين است. بنابر اين، مالك زمين، مالك فضاى آن نيز مى‌باشد؛ ليكن در اينكه ملكيت فضا تا آسمان و جو زمين است، يا تا جايى است كه عرف او را مالك مى‌داند، اختلاف است. معروف قول نخست است[5]( زمين).

حج: برخى، فضاى محاذى ميقات (ميقات) تا آسمان را همچون قبله از ميقات دانسته‌اند.[6]

قطع شاخه درختى كه ريشه‌اش در بيرون حرم، اما شاخه‌اش در فضاى حرم و يا ريشه‌اش در حرم و شاخه‌اش در فضاى بيرون حرم مى‌باشد، حرام است.[7]

صلح و احياء موات: تصرف در فضاى راه عمومى به احداث بالكن و مانند آن در صورتى كه مزاحم آمد و شد مردم نباشد و براى رهگذران زيان نداشته باشد، جايز است( راه)؛ اما تصرف در فضاى راه خصوصى، همانند كوچه‌هاى بن بست، بدون اذن صاحبان آن جايز نيست[8](بن بست).

نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 695
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست