فديه(فديه) و وجه المصالحهاى كه مشركان مىدهند نيز غنيمت محسوب مىگردد[1]
آيا اموال
كافرانى كه در پى بيم از سپاهيان اسلام و پا به فرار گذاشتن بر جاى مىگذارند و
رزمندگان اسلام به آنها دست مىيابند، غنيمت محسوب مىشود؟ برخى آن را غنيمت
دانستهاند؛[2] ليكن برخى ديگر آن را فىء ( فىء) و از انفال( انفال) دانستهاند كه
از آنِ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و پس از ايشان از آنِ ائمه عليهم السّلام است؛[3]
چنان كه اموال غير منقولى كه بدون جنگيدن به دست رزمندگان اسلام مىافتد نيز فىء
و از انفال است.[4]
آيا اموالى كه
در جنگ بدون اذن امام عليه السّلام از كفّار حربى به چنگ مسلمانان مىافتد غنيمت
به شمار مىآيد يا از انفال است؟ مشهور آن را از انفال مىدانند.[5]
مالى كه كافر
حربى آن را از مسلمان يا كسى كه مالش محترم است، مانند ذمّى، غصب كرده و به دست
سپاهيان اسلام افتاده است، غنيمت به شمار نمىرود؛ بلكه بايد به مالكش بر گردد[6](
اهل حرب). از احكام عنوان ياد شده در باب خمس و جهاد سخن گفتهاند.
خمس: از اموالى
كه خمس به آنها تعلق مىگيرد، غنايم جنگى است(خمس).
جهاد: مباحث
مربوط به غنيمت در باب جهاد در سه محور اقسام، چگونگى تقسيم و احكام غنيمت ارائه
مىشود.
اقسام: غنيمت
سه گونه است: مال منقول؛ مال غير منقول و اسيران همچون زنان و كودكان.[7]
اموال
منقول: اين نوع از غنايم دو گونه است: يا تملك آن براى مسلمان صحيح است و يا صحيح
نيست. نوع نخست، بدون شك غنيمت محسوب و ميان مجاهدان تقسيم مىشود.[8] نوع دوم بدون
شك غنيمت به شمار نمىرود، مانند شراب و خوك. آنچه از نوع خوك است بايد نابود گردد
و آنچه از نوع شراب مىباشد جايز است آن را براى فايده حلالش ـ از قبيل تبديل آن
به سركه ـ نگه دارند.[9]