[22] 117

[23] غنية النزوع/ 195 ؛ الجامع للشرائع/ 222

[24] جواهر الكلام 20/ 117 ؛ المعتمد فى شرح المناسك 5/ 428 ـ 429

[25] جواهر الكلام 20/ 118

[26] 119

[27] مسالك الافهام 2 / 389

[28] المعتمد فى شرح المناسك 5/ 441 ـ 433

[29] مسالك الافهام 2/ 390 ـ 391

[30] جواهر الكلام 20/ 123 [31]التهذيب فى مناسك العمرة و الحج 3/ 297 ـ 298 و 307

[32] جواهر الكلام 20/ 140

[33] مسالك الافهام 2/ 398 ـ 399

[34] غاية المرام 1/ 472

[35] المبسوط 1/ 334

[36] مسالك الافهام 2/ 398

[37] شرائع الاسلام 1/ 213 ؛ تذكرة الفقهاء 7/ 90 ؛ جامع المقاصد 3/ 295

[38] المبسوط 1/ 334

[39] جواهر الكلام 17/ 379 ـ 380

[40] العروة الوثقى 4/ 557 ـ 558 .

صدا

صدا: آنچه شنيده مى‌شود؛ صوت ؛ آوا.

از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، حج، تجارت، نكاح و ديات سخن گفته‌اند.

جهر و اخفات: بلند خواندن (آشكار كردن جوهر صدا) در قرائت حمد و سوره نماز صبح و دو ركعت اول نماز مغرب و عشا بر مرد واجب است( جهر)؛ چنان كه آهسته خواندن (آشكار نكردن جوهر صدا) در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر ـ جز نماز جمعه و نماز ظهر جمعه ـ و در ركعت سوم و چهارم واجب است[1] (اخفات).

گوش دادن به صداى نامحرم و غنا: گوش دادن به صداى زن نامحرم، بدون لذت و قصد ريبه جايز و با قصد لذت و ريبه حرام است[2] برخى مطلقا جايز ندانسته‌اند[3]( استماع). همچنين به تصريح قرآن كريم، زن هنگام سخن گفتن با نامحرم نبايد صداى خود را نازك كند و به گونه مهيج توأم با ناز و عشوه سخن بگويد[4]

گوش دادن به غنا و خواندن آوازى كه غنا به شمار مى‌رود حرام است[5](غناء).

جنايت بر صدا: چنانچه بر اثر جنايتى صداى فرد آسيب ديده از بين برود، ديه كامل ثابت مى‌شود[6] به تصريح برخى، مراد از بين رفتن صدا ناتوانى آسيب ديده بر آشكار كردن جوهره صدا است[7] چنانچه همراه با صدا توانايى سخن گفتن نيز از بين برود دو ديه كامل ثابت مى‌گردد، چون هر كدام منفعتى مستقل به شمار مى‌رود كه خاستگاه يكى حنجره و ديگرى زبان است[8] ليكن برخى از آن جهت كه