[1]روضة المتقين 1/ 301 و 2/ 170 ـ 171 ؛ لوامع صاحبقرانى 3/ 421 ؛ هداية الامّة 2/ 126 ؛ جواهر الكلام 8/ 252

[2] البيان/ 122 ؛ الرسائل العشر (حلّى)/ 151

[3] روضة المتقين 2/ 169 ـ 170 ؛ ذخيرة المعاد / 238 ؛ بحار الانوار 83 / 93

[4] منتهى المطلب 4/ 250

[5] من لايحضره الفقيه 1/ 265 ـ 266 [6]روضة المتقين 2 / 168

[7] بحار الانوار 83/ 194 ـ 199

[8] الحدائق الناضرة 7/ 129

[9] بحار الانوار 83/ 195

[10] الحدائق الناضرة 7/ 134 ـ 135

[11] كشف اللثام 3/ 263 ؛ مصابيح الظلام 6/ 357

[12] رياض المسائل 3/ 213

[13] مصباح الفقيه 10/ 472

[14] جواهر الكلام 8/ 230

[15] هداية الامّة 2/ 128

[16] العروة الوثقى 3/ 398

[17] جواهر الكلام 4/ 207 ـ 209

[18] 21/ 190

[19] مفتاح الكرامة 17/ 230

[20] 2/ 866 ؛ جواهر الكلام 4/ 371 ـ 373

[21] جواهر الكلام 33/ 272 و 276 .

عمد

عمد: انجام دادن يا ترك عملى از روى اختيار و قصد، در مقابل سهو.

عمد در لغت به معناى قصد آمده است؛[1] ليكن در كلمات فقها مقابل سهو ( سهو) و در باب جنايات( جنايت) در برابر خطا( خطا) به كار رفته است.

عمد منافاتى با اضطرار( اضطرار)، اكراه( اكراه) و جهل( جهل) ندارد؛ زيرا در موارد اكراه، اضطرار و جهل نيز اراده و قصد وجود دارد. از احكام مرتبط با عنوان ياد شده در ابواب مختلف فقه؛ اعم از عبادات و معاملات به معناى اعم سخن گفته‌اند.

حكم تكليفى: ترك واجبات يا ارتكاب محرمات از روى عمد، در صورتى كه مضطر، مُكرَه و يا جاهل قاصر نباشد، حرام است.

آثار: بر فعل يا ترك عمدى عبادات و غير عبادات آثارى مترتب است، از جمله:

[1] بطلان عمل: اخلال عمدى به اجزا و شرايط نماز موجب بطلان آن مى‌شود (خلل در نماز)، چنان كه ارتكاب عمدى مبطلات روزه، بطلان آن را در پى دارد(روزه). همچنين ترك عمدى اركان حج و عمره همچون طواف( طواف) و سعى( سعى) موجب بطلان حج و عمره مى‌گردد.

[2] ثبوت كفّاره: ارتكاب برخى محرمات از روى عمد، موجب ثبوت كفّاره( كفّاره) است، مانند افطار عمدى روزه ماه رمضان بدون عذر(روزه) و يا ارتكاب برخى محرمات احرام(احرام).