عطيّه مؤخّر مطلقا صحيح است؛ چه درحال سلامت به آن وصيّت كرده باشد يا در حال
بيمارى. اين عطيّه از ثلث تركه خارج و به فردى كه براى او وصيّت شده اعطا مىگردد؛
ليكن عطيّه منجّز بدون شك در حال سلامت صحيح است؛ خواه كم باشد يا زياد؛ اما در
حال بيمارى منجر به مرگ آيا مطلقا نافذ و صحيح است؛ خواه مقدار عطيّه بيش از ثلث
دارايى عطيّه دهنده باشد يا كمتر از آن و يا تنها تا يك سوم دارايى صحيح است؟
مسئله اختلافى است[2]
دادن عطيّه به خويشان، بويژه پدر و مادر مستحب است؛ چنان كه بنابر قول
مشهور، برترى دادن بعضى فرزندان بر بعض ديگر در عطيّه مكروه و رعايت مساوات ميان
آنان مستحب است[3]مگر آنكه بعضى به جهتى از قبيل عائله مند بودن يا اشتغال به
تحصيل علم و يا از كار افتادگى و مانند آن، نياز شديدترى داشته باشند، كه در اين
صورت، برخى تصريح به عدم كراهت كردهاند.[4] از برخى قدما حرمت برترى دادن بعض
فرزندان بر بعض ديگر نقل شده است.[5]
برخى گفتهاند: استحباب عطيّه به خويشان در صورت عدم نياز آنان است و گرنه
در صورت نياز به گونهاى كه بدون آن رفع نياز نمىگردد، از باب صله رحم واجب كفايى
يا عينى خواهد بود.[6] برخى در وجوب آن در صورت ياد شده اشكال كردهاند.[7]
[1]ارشاد الأذهان 1/ 449 ؛ الروضة
البهية 3/ 191
[2] مسالك الافهام 6/ 316 ـ 317 ؛ جواهر الكلام 26/ 63 ـ 64
[3]
جامع المقاصد 9/ 170 ـ 171 ؛ مسالك الافهام 6/ 45 ـ 46
[4] تحرير الاحكام 3/ 279
[5] مختلف الشيعة 6 / 277 ـ 278 [6]مسالك الافهام 6 / 45 ـ 46
[7] جواهر الكلام 28/ 191 .
عظايه
عِظايه: نوعى مارمولك.
در لغت و به تبع در فقه، عظايه به نوعى بزرگ از مارمولك معنا شدهاست.[1] از
آن به مناسبت در باب حج نام بردهاند.
به قول جمعى از فقها كفّاره كشتن عظايه در حال احرام( احرام) يك مشت طعام
است؛ ليكن بسيارى آن را واجب ندانستهاند.[2]