[1]نحل/ 69

[2] وسائل الشيعة 25/ 97 ـ 101

[3] مسائل الناصريات/ 280

[4] المبسوط 1/ 237 ؛ المهذب 1/ 178 ؛ الوسيلة/ 136 مختلف الشيعة 3/ 315 ـ 316 ؛ الحدائق الناضرة 12/ 354

[5] مختلف الشيعة 3 / 197 ؛ الدروس الشرعية 1 / 229 [6]الحدائق الناضرة 20/ 9

[7] مسالك الافهام 8/ 503 ؛ مفاتيح الشرائع 3/ 45 ؛ الحدائق الناضرة 25/ 143 ؛ الانوار اللوامع 11/ 240 ؛ المناهل/ 587 ؛ جواهر الكلام 31/ 397

[8] رياض المسائل 10/ 503 ـ 504 ؛ جواهر الكلام 31 / 252 ـ 253

[9] جواهر الكلام 6/ 3 .

عسيب الفحل

عَسيبُ الفَحل [= عَسَبُ الفَحل]: نطفه نرينه/ عمل جفت‌گيرى/ اجرت جفت‌گيرى.

معانى ياد شده در كتب لغت و به تبع در كلمات فقها براى «عسيب الفحل» يا «عَسَب الفحل» آمده است.[1]

منشأ كاربرد اين عنوان در فقه، حديثى نبوى است كه از «عسيب الفحل» نهى كرده است.[2] از آن در باب تجارت سخن گفته‌اند.

شكى نيست كه مقصود از «عسيب الفحل» در حديث نبوى عمل جفت‌گيرى حيوان نر نيست؛ بلكه منظور يا خريد و فروش نطفه آن و يا اجرت گرفتن براى در اختيار گذاشتن حيوان نر جهت جفت‌گيرى است. چنانچه مراد معناى نخست باشد، معامله به جهت مجهول بودن نطفه و نيز عدم امكان تحويل و نيز نجاست آن، حرام و باطل است؛[3] ليكن اگر مقصود اجرت گرفتن باشد، گرفتن اجرت بر اين كار، مكروه است.[4]

[1]تاج العروس، لسان العرب و مجمع البحرين، واژه «عسب» ؛ نهاية الإحكام 2/ 509 ؛ مفتاح الكرامة 8/ 249 ـ 250 ؛ مصباح الفقاهة 1/ 57 ـ 58

[2] من لايحضره الفقيه 3/ 170 ؛ دعائم الاسلام 2/ 18 ؛

[3] تذكرة الفقهاء 10/ 67 ؛ كتاب المكاسب 1/ 29

[4] جواهر الكلام 22/ 134 .

عشاء

عِشاء: غروب‌آفتاب/نمازعشا( نمازعشا). عشاء در لغت به آغاز تاريكى شب، مغرب، فاصله مغرب تا وقت نماز عشا و فاصله زوال خورشيد تا طلوع فجر معنا شده است؛[1] ليكن ـ به تصريح برخى ـ مراد از آن در عرف، مغرب است؛ از اين رو، به نماز عشا، «عشاء آخر» گفته مى‌شود، در مقابل «عشاء اول» كه مغرب است.[2] از آن به معناى نخست در باب اجاره نام برده اند.