ظِهار: تشبيه كردن مرد همسر خود را به پشت مادر خويش.
ظهار از ظَهْر
به معناى پشت، در شرع مقدس عبارت است از اينكه مرد همسر خويش را به پشت مادر خود
تشبيه كند. وجه تشبيه اين است كه ظهر (پشت) محل سوار شدن است و زن هنگام آميزش مرد
با وى مركوب او واقع مىشود و در حقيقت زوج با تشبيه ياد شده مىخواهد به زوجه
بفهماند كه سوار شدن بر تو به قصد آميزش بر من حرام است؛ چنان كه سوار شدن بر
مادرم بدين قصد بر من حرام است.
ظهار در جاهليت
طلاق به شمار مىرفت و عرب جاهلى زنان خود را بدين وسيله طلاق مىدادند و براى
هميشه ازدواج با آنان را بر خود حرام مىكردند؛ ليكن اسلام از آن نهى و آن را باطل
كرد و احكام ويژهاى براى آن مقرر نمود.[1]
در قرآن كريم،
آيات نخست سوره مجادله براى ابطال اين آيين جاهلى و بيان احكام خاص ظهار فرود آمده
است. ظهار عنوان بابى مستقل در فقه مىباشد كه احكام آن به تفصيل در اين باب بيان
شده است.
حكم تكليفى:
بدون شك، ظهار حرام است و ارتكاب آن آثارى در پى دارد كه به آنها اشاره مىشود.[2]
اركان: ظهار از
ايقاعات( ايقاع) به شمار مىرود و چهار ركن دارد: صيغه، ظهار كننده [ مُظاهِر]،
ظهار شونده [ مُظاهَر منها] و زنى كه زوجه به او تشبيه شده است [ مُشَبّه بها].