چنان كه اگر وارثان، پدر و مادر ميّت باشند و ميّت برادر نيز داشته باشد، بر مادر
دادن طعمه استحباب ندارد؛ زيرا سهمش بيش از يك ششم نيست[8]
در مقدار زياده
بر يك ششم اختلاف است كه آيا بايد مقدار زياده يك ششم يا بيشتر باشد و در صورت
كمتر بودن آن از يك ششم، طعمه مستحب نخواهد بود، يا اينكه دادن طعمه مطلقا مستحب
است؛ هر چند مقدار اضافى كمتر از يك ششم باشد.[9]
برخى مقدار
طعمه را كمترين از يك ششم و زياده دانستهاند. بنابر اين، اگر مقدار زيادى كمتر از
يك ششم باشد، همان مقدار به عنوان طعمه داده مىشود؛ چنان كه در صورت افزون بودن
از يك ششم، تنها به اندازه يك ششم داده مىشود نه بيشتر.[10]
مقدار طعمه
بنابر قول مشهور، يك ششم از اصل تركه است.[11] از برخى قدما مقدار آن يك ششم از سهم
فرزند (پدر و مادر ميّت) ـ نه از اصل مال ـ نقل شده است.[12]
در صورت زنده
بودن جد و جده، طعمه مساوى ميان آنان تقسيم مىشود و در صورت زنده بودن يكى، همه
طعمه به او مىرسد.[13]
استحباب دادن
طعمه به جد و جده مشروط به زنده بودن پدر و مادر ميّت است. بنابر اين، اگر هر دو
مرده باشند، طعمه به جد داده نمىشود و چنانچه يكى از آن دو زنده باشد بر او مستحب
است كه طعمه را به پدر و مادر خود بدهد.[14]
[1]لسان العرب، واژه «طعم»
[2] مختلف الشيعة 9/ 105
[3] جواهر الكلام 39/ 139
[4] مختلف الشيعة 9/ 105
[5] 106
[6] مستند الشيعة 19/ 248
[7]
الكافى فى الفقه/ 378
[8] جواهر الكلام
39/ 142 ـ 144
[9] الروضة البهية 8/ 122
ـ 123 ؛ مستند الشيعة 19/ 253 ؛ جواهر الكلام 39/ 146
[10] قواعد الاحكام 3/ 361 ؛ جواهر الكلام 39/
146 ـ 147
[11] الروضة البهية 8/ 124
[12] مختلف الشيعة 9/ 105
[13] جواهر
الكلام 39/ 142 ـ 143
[14] 144 .
طغيان
طغيان: سركشى.
از احكام آن در
بابهاى صلات، جهاد و نكاح سخن گفتهاند.