اگر مقدار باقى مانده كفاف نفقه و خرجى برده را ندهد، مولا بايد آن را كامل كند.
آيا جايز است
مولا برده را بر انعقاد چنين قراردادى مجبور كند؟ مسئله اختلافى است؛ ليكن برده
نمىتواند مولا را بر اين كار مجبور نمايد؛ چنان كه جايز نيست مولا ضريبه را
افزونتر از حاصل كسب برده قرار دهد يا باقى مانده كمتر از مقدار نفقه برده باشد،
مگر آنكه مولا خود نفقه او را بپردازد.[3]
بنابر قول
مشهور ـ كه بر آن ادعاى اجماع نيز شده است ـ برده نمىتواند مالك چيزى شود؛[4] ليكن
برخى فاضل ضريبه را استثنا كرده و برده را مالك آن دانستهاند.[5]
[1]الحدائق الناضرة 25/ 140
[2] جواهر الكلام 31/ 393
[3] 393 ـ 394
[4] 24 / 171 ـ 176 [5]المختصر النافع/ 132 .
ضريح
ضريح: سازهاى به شكل مكعب كه بر قبر مىنهند.
ضريح در عربى
به معناى شكاف ميانه قبر و خود قبر آمده است؛[1] ليكن در فارسى در معناى سازهاى از
فلز يا چوب به شكل مكعب كه بر قبر معصومان عليهم السّلام و ديگر بزرگان دين
مىنهند، به كار مىرود. در كلمات فقها نيز همين معنا مراد است. از احكام مرتبط با
آن در بابهايى چون طهارت سخن گفتهاند.
احكام: ضريح
معصومان عليهم السّلام و امام زادگان عظيم الشّأن، محترم و تعظيم آن واجب است؛ از
اين رو، نجس كردن آن، همچنين هر اقدامى كه اهانت به شمار رود، حرام است و در صورت
نجس شدن، زدودن نجاست از آن واجب است.[2]