responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 143
همچنين اگر به تنهايى ضرر داشته باشد، نه همراه چيزى ديگر، مصرف آن به تنهايى حرام خواهد بود. البته حالات اشخاص به لحاظ تأثير پذيرى از اشيا متفاوت است؛ از اين رو، اگر شخصى از چيزى كه براى ديگرى زيان آور است، زيان نبيند، براى او حرام نخواهد بود[4]

ضرر رساندن به ديگرى؛ خواه به جان يا آبرو و يا اموال او حرام است؛ مگر آنكه فرد شرعاً داراى احترام نباشد، مانند كافر حربى(اهل حرب)؛ از اين رو، اتلاف مال فرد محترم(اتلاف) و نيز تعرض به جان( جان) و آبروى او (آبرو) حرام و موجب ثبوت ضمان در اتلاف مال، و قصاص در تعرض به جان و نيز تعزير يا حد در هتك آبرو خواهد بود(احترام).

دفع ضرر: دفاع از خود در برابر كسى كه قصد تعرض به جان يا آبرو و يا مال انسان را دارد جايز، بلكه براى حفظ جان و يا آبرو، واجب است. همچنين دفاع از جان، آبرو و مال مؤمن ديگر نيز جايز مى‌باشد( دفاع).

از موارد جواز غيبت( غيبت)، دفع ضرر از غيبت شونده است. بنابر اين، چنانچه دفع ضرر از كسى متوقف بر غيبت او باشد، غيبتش جايز خواهد بود.[5] همچنين اگر دفع ضرر از خود يا ديگرى متوقف بر دروغ گفتن باشد، دروغ جايز است.[6]

چنانچه دفع ضرر از خود يا ديگرى متوقف بر ارتكاب حرامى باشد، ارتكاب آن جايز خواهد بود، مانند آنكه حفظ جان متوقف بر خوردن غذاى ديگرى با عدم امكان اجازه از او باشد كه مصداق اضطرار است( اضطرار) و يا متوقف بر اظهار همسويى با اهل باطل در اعتقاد يا رفتار باشد كه تقيّه ناميده مى‌شود و يا متوقف بر قبول ولايت از سوى حاكم ستمگر باشد كه مصداق اكراه است.

ضرر و معاملات: معامله بر پايه سودآورى بنا شده است؛ از اين رو، عقلا در معاملاتشان سعى در دفع ضرر دارند. براى پيشگيرى از ضرر در داد و ستدها قواعد و ضوابطى قرار داده شده كه شارع مقدس نيز آنها را امضا كرده است.

نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 5  صفحه : 143
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست