[16] مسالك الافهام 12/ 494

[17] شرائع الاسلام 4/ 804 ؛ قواعد الاحكام 2/ 206 ؛ التنقيح الرائع 4/ 111

[18] جواهر الكلام 38/ 227 ؛ وسيلة النجاة/ 680 ـ 681

[19] جواهر الكلام 38 / 228 ـ 230

[20] المبسوط 3/ 320 ؛ كتاب السرائر 2/ 101 ؛ كشف الرموز 2/ 407

[21] جواهر الكلام 38/ 233 ـ 234

[22] المقتصر/ 352 ـ 353

[23] كفاية الاحكام 2/ 526

[24] مفاتيح الشرائع 3/ 181

[25] جامع المقاصد 6/ 140 ؛ الروضة البهية 7/ 87 ـ 88 ؛ رياض المسائل 12/ 396 ؛ جواهر الكلام 38/ 238 ـ 240

[26] مسالك الافهام 12/ 497 ؛ جواهر الكلام 38/ 240

[27] كفاية الاحكام 2/ 526 ـ 527

[28] التنقيح الرائع 4/ 113 ؛ جواهر الكلام 38/ 246

[29] المبسوط 3 / 320

[30] جواهر الكلام 38/ 248 ـ 250

[31] تذكرة الفقهاء 17/ 294 ؛ المقتصر/ 353 ؛ جواهر الكلام 38/ 251

[32] كتاب السرائر 2/ 107

[33] التنقيح الرائع 4/ 113 ـ 114 ؛ المهذب البارع 4/ 301 ؛ الروضة البهية 7/ 89 ؛ جواهر الكلام 38/ 252

[34] جواهر الكلام 38/ 255 ـ 258

[35] 259

[36] 261 ـ 262

[37] تذكرة الفقهاء 17/ 304 ؛ الروضة البهية 7/ 88 ؛ جواهر الكلام 38/ 241 ـ 243 و 248

[38] الروضة البهية 7/ 83 ؛ جواهر الكلام 38/ 217 ـ 218

[39] المهذب 2/ 569 ؛ المهذب البارع 4/ 304 ؛ الروضة البهية 7/ 84 ؛ رياض المسائل 12/ 397 ؛ جواهر الكلام 38/ 262 ـ 264 ؛ منهاج الصالحين (سيد محسن حكيم) 2/ 168

[40] كتاب السرائر 2/ 107

[41] المهذب البارع 4/ 304 ـ 305 ؛ جواهر الكلام 38/ 265 ـ 266

[42] مسالك الافهام 12/ 493 ؛ مفاتيح الشرائع 3/ 181 ؛ جواهر الكلام 38/ 221 ـ 223

[43] جواهر الكلام 38/ 266 ـ 267 .

ضامن ضمان

ضامن جَريره ولاء

ضايع

ضايع: گمشده( لقطه).

ضبط

ضبط: غالب نبودن فراموشى و سهو بر يادسپارى.

ضبط عبارت است از غالب نبودن فراموشى و سهو بر يادسپارى اشيا و مطالب در ذهن. از آن در علم درايه و به مناسبت در فقه در بابهاى اجتهاد و تقليد و قضاء سخن گفته‌اند.

از شرايط قبول قول راوى، علاوه بر مورد وثوق بودن، ضابط بودن او است[1] برخى متأخران متعرض اين شرط نشده‌اند. بعضى علت ذكر نكردن آن را بى نيازى به آن با ذكر وصف عدالت دانسته‌اند؛ چه آنكه عدالت مانع از اين مى‌شود كه راوى روايت غير مضبوط را نقل كند. برخى گفته‌اند: عنوان ثقه در توصيف راوى در علم درايه به معناى عادل و ضابط بودن راوى است؛