رحمت در انسان به معناى دل نازك بودن است كه در احسان و محبّت به ديگران تجلّى پيدا مىكند و در خداوند متعال به معناى روزى دادن و احسان به بندگان و عفو و بخشش از گناهان آنان مىباشد؛(1)از اين رو، خداوند خود را با صفت «رحمان» و «رحيم» توصيف كرده است؛(2)چنان كه انسان نيز به صفت «رحيم» توصيف مىشود و خداوند پيامبر اعظم صلّى اللّه عليه و آله را بدان ستوده است.(3)فضيلت رحمت در حديثى از امام صادق عليه السّلام از لشكريان عقل شمرده شده است.(4)از احكام مرتبط با عنوان ياد شده در بابهاى طهارت، صلات و نكاح سخن گفتهاند.
طهارت:درخواست رحمت و آمرزش براى درگذشتگان، بويژه هنگام زيارت قبور آنان مستحب است.(5)
صلات:يأس از رحمت خداوند از گناهان كبيره(--> گناه كبيره)است.(6)خداوند در قرآن كريم مأيوس شدن از رحمت خدا را از خصلتهاى كافران برشمرده است.(7)
درخواست رحمت از خداوند هنگام خواندن يا شنيدن آيه در بردارنده رحمت الهى مستحب است(8)( -->آيات رحمت).
در نماز استسق(--> نماز باران)انجام دادن اعمالى كه موجب جلب رحمت خداوند مىشود، مستحب است، مانند همراه بردن افراد متقى و پرهيزگار و نيز كودكان، سالمندان، رفتن به محل اقامه نماز باپاى برهنه و جدا كردن كودكان از مادران؛(9)چنان كه طلب رحمت از خداوند در قنوت نماز ياد شده استحباب دارد.(10)