شرط وجوب حج استطاعت است. در تحقق استطاعت امورى، از جمله داشتن مركب دخيل است. مركب بايد به لحاظ توانايى و ناتوانى حج گزار مناسب باشد. در اينكه به لحاظ برخوردارى وى از شرافت و عدم آن نيز بايد مناسب وى باشد يا نه، اختلاف است.(7)

مستحب است افراد شريف در منازعات براى خود وكيل بگيرند.(8)

بر شوهر واجب است براى زوجه‌اى كه به اقتضاى شرافت و موقعيت خانوادگى و اجتماعى استحقاق داشتن خدمتكار دارد، خدمتكار بگيرد.(9)

2. زمان و مكان:برخى زمانها، مانند روز جمعه؛ اعياد غدير، قربان، و فطر؛ ماه رمضان و ماههاى حرام داراى شرافت و حرمتى ويژه اند(--> احترام)؛ چنان كه برخى مكانها، همچون مشاهد مشرفه( -->مشاهد مشرفه)، حرم( -->حرم)و مساجد، بويژه مسجد الحرام از شرافت و حرمت ويژه‌اى برخوردارند. از اين رو، در اين زمانها و مكانها اعمال خاصى وارد شده و ارتكاب گناه در اين زمانها و مكانها كيفر بيشتر و شديدترى دارد و در خصوص ماههاى حرام، مقدار ديه افزايش مى‌يابد.

به قول برخى، وضو گرفتن و به قول برخى ديگر، غسل كردن براى ورود به هر مكان شريف، مستحب است.(10)

به خاك سپردن ميّت در شريف‌ترين مكانها، همچون مكّه و مدينه و مشاهد مشرفه مستحب است.(11)

خواندن شعر در برخى مكانها و زمانهاى شريف، مانند مسجد، روز جمعه و ماه رمضان مكروه است، مگر اشعارى كه مفاد آنها حكمت، موعظه، مدح و مصيبت اهل بيت عليهم السّلام باشد.(12)

افضل آن است كه استخاره(-->استخاره)در زمانها و مكانهاى شريف انجام گيرد.(13)

تغليظ در قسم بر حاكم مستحب است. تغليظ در قسم با قسم دادن در زمان يا مكان شريف تحقق مى‌يابد(14)( -->تغليظ).

بنابر قول به وجوب احضار طرف دعوا به دادگاه، از برخى قدما، استثناى اهل شرف، از اين حكم نقل شده است(15)( -->احضار).

• (10)1/ 20 و 5 / 28 ؛ مستند الشيعة 3 / 337 ـ 338
• (11)المبسوط 1/ 188
• (12)مستند الشيعة 10/ 313 ـ 315 ؛ الحدائق الناضرة 13/ 162 ـ 164
• (13)الحدائق الناضرة 10/ 531 ؛ جواهر الكلام 12/ 161 ـ 162
• (14)مسالك الأفهام 13 / 477
• (15)جواهر الكلام 40/ 134 .
• (7)معتمد العروة 1/ 87 ؛ مصباح الهدى 11/320 ؛ مستند الشيعة 11/ 32
• (8)الروضة البهية 4/ 377
• (9)جواهرالكلام 31/336