روايات متعدد در ماه رمضان واقع است و نيز خارج از سه شب نوزده، بيست و يك و بيست و سوم اين ماه نيست؛ ليكن در تعيين آن از ميان سه شب، به سبب اختلاف روايات، اختلاف است.(2)اكثر فقها شب بيست و سوم را شب قدر دانستهاند. برخى نيز هر سه شب را از مراتب شب قدر شمرده و گفتهاند: هريك از اين سه شب به جهت تأثير آن در سرنوشت انسان، شب قدر محسوب مىشود.(3)
در روايتى از امام صادق عليه السّلام آمده است:«شب نوزدهم، شب تقدير (اندازه گيرى كردن)، شب بيست و يكم، شب استوار ساختن (آنچه تقدير شده) و شب بيست و سوم، شب امضا (نسبت به آنچه مستحكم شده) مىباشد».(4)
علت نام گذارى اين شب به شب قدر يا به جهت تقدير امور سالانه، از خير و شرّ، عمر و روزى و غير آن در اين شب است، يا شرافت و منزلت ويژه آن و يا تنگ شدن زمين به جهت فرود آمدن انبوه فرشتگان در زمين.
قدر بنابر احتمال نخست به معناى تقدير و اندازهگيرى يا حكم، و بنابر احتمال دوم، به معناى شرافت و بزرگى و بنابر احتمال سوم به معناى تنگ شدن است. البته احتمال نخست، بر حسب روايات و مناسبت با برترى اين شب بر هزار شب به واقع نزديكتر است.(5)از احكام مرتبط با عنوان ياد شده در باب طهارت و صلات سخن گفتهاند.
فضيلت:به تصريح قرآن كريم،(6)شب قدر، شب نزول قرآن كريم بر پيامبر اعظم صلّى اللّه عليه و آله است. خداى متعال اين شب را بهتر و برتر از هزار شب معرفى مىكند كه فرشتگان همراه روح (روح القدس) با اذن پروردگارشان به زمين فرود آمده و به محضر امام زمان عليه السّلام مىرسند و آنچه را كه در طول يك سال رخ مىدهد، مىنويسند.(7)
آداب:امور ذيل در شب قدر مستحب است: غسل كردن در آغاز شبهاى نوزده، بيست و يك و بيست و سوم و نيز در آخر شب بيست و سوم؛ احيا و شب زنده دارى به عبادت، بسيار دعا كردن(8)