موجب تباهى اعمال نيك انسان مى‌گردد؛ آن گونه كه سركه عسل را تباه مى‌سازد. در روايتى ديگر از آن حضرت به جاى «عمل»، «ايمان» آمده است. همچنين از آن گرامى نقل شده است: آن كه بد خلق و تندخو است (در حقيقت) خودش را آزار داده است.(1)از آن به مناسبت در بابهاى صلات، جهاد و نكاح سخن گفته‌اند.

اجتناب از تندخويى نسبت به ديگران واجب است؛(2)چنان كه ازدواج با فرد تندخو و بد اخلاق(3)و نيز سپردن كودك براى شير خوردن به دايه بد اخلاق كراهت دارد.(4)

مستحب است براى رفع تند خويى عارض بر انسان و نيز چارپاى چموش، در گوش آنها اذان بگويند.(5)

سوء ظنّ

سوء ظنّ: بدگمان شدن.

از آن به مناسبت در باب جهاد و شهادات سخن گفته‌اند.

در روايات از سوء ظن به خداى متعال، نكوهش و به حسن ظن به او امر شده است؛ از اين رو، برخى قائل به حرمت سوء ظن به خداوند متعال شده‌اند.(1)در حديثى از رسول خدا صلّى اللّه‌ عليه و آله آمده است: «خداوند مؤمن را پس از توبه و استغفار، كيفر نمى‌كند مگر به بدگمانى او نسبت به خدا»(2). در حديثى ديگر از امام صادق عليه السّلام آمده است: «خداوند متعال نزد گمان بنده‌اش به او است؛ اگر خير باشد، خير و اگر شر باشد شر خواهد بود»(3)(با داشتن حسن ظن، خداوند با او به نيكى و با داشتن سوء ظن، خداوند با او همان گونه كه گمان دارد، رفتار مى‌كند).

بد گمان بودن به مؤمن حرام و در قرآن كريم به اجتناب از آن امر شده است.(4)مراد از بد گمانى حرام، اعتقاد به آن و حكم به بد بودن مؤمن بدون يقين به آن است نه صرف خطور آن در ذهن.(5)

(--> حسن ظن)

• (1)وسائل الشيعة 15 / 229
• (1)وسائل الشيعة 16/ 27 ـ 28
• (2)230
• (2)مهذب الأحكام 15/ 284
• (3)230
• (3)الحدائق الناضرة 24/ 110 ؛ العروة الوثقى 5/ 487
• (4)حجرات/ 12 ؛ جواهرالكلام 41/ 59
• (4)توضيح المسائل مراجع 2/ 511 م 2488
• (5)رسائل الشهيد الثانى (ق)/ 293 .
• (5)جواهر الكلام 9/ 148 ـ 149 .