ثابت است. در ثبوت ديه اختلاف است. اكثر فقها آن را ثابت ندانسته‌اند.(5)

زياده

زياده: بيشتر، افزايش، افزونى.

مراد از زياده، اعم از زياده‌اى است كه ناشى از افزايش در خود اصل است كه در فقه از آن به «نما» تعبير مى‌شود، مانند چاق شدن حيوان يا بچه دار شدن آن و زياده‌اى كه از جانب غير آن حاصل مى‌شود، مانند افزودن بر افعال وضو يا نماز.

از احكام مرتبط با آن در بسيارى از بابها، همچون طهارت، صلات، زكات، خمس، حج، تجارت، رهن، تفليس، مضاربه، مزارعه، نكاح، طلاق، نذر، غصب، شفعه، لقطه، حدود و ديات سخن گفته‌اند.

تقسيمات زياده:

1. زياده متصل و منفصل:زياده متصل [= نماى متصل[ آن نوع زياده‌اى است كه متصل به اصل است، مانند چاقى حيوان، ليكن زياده منفصل [= نماى منفصل[ از اصل جدا است، مانند شير و بچه حيوان.(1)

2. زياده حكمى و عينى:اين دو نوع زياده در بحث ربا(--> ربا)مطرح است. در دو مال از يك جنس، گاهى يكى بر ديگرى زياده عينى و حقيقى دارد، مانند يك كيلو گندم در برابر دو كيلو گندم و گاهى چنين نيست، بلكه زياده، حكمى و معنوى است، مانند يك كيلو گندم نقد در برابر يك كيلو گندم نسيه، يا در برابر يك كيلو گندم با حق سكونت در منزل يا آموختن چيزى.(2)

طهارت:در وضو، شستن صورت و دستها، بار نخست واجب و بار دوم مستحب و بيشتر از آن بنابر قول مشهور، حرام است.(3)

همچنين در وضو، شستن عضو زايد دست، از قبيل انگشت اضافى، در صورتى كه پايين‌تر از آرنج باشد، واجب است.(4)

بنابر قول مشهور، خواندن قرآن تا هفت آيه بر جنب، حائض و نفسا مكروه

• (1)بلغة الفقيه 2/ 112 ؛ منية الطالب 1 / 230
• (2)الروضة البهية 3 / 381 ؛ الحدائق الناضرة 20 / 118
• (3)جواهرالكلام 2/266 ـ276
• (4)166
• (5)كشف اللثام 11/ 44 ؛ جواهر الكلام 43/ 409 ـ 410 .