طهارت :بنا بر قول مشهور، زمان غسل جمعه از طلوع فجر تا زوال خورشيد روز جمعه است و هر چه به زوال نزديكتر انجام شود، فضيلتش بيشتر است.(2)چنان كه وقت فضيلت غسل روز عرفه(--> روز عرفه)هنگام زوال است؛ گرچه وقت آن تا غروب امتداد دارد.(3)
صلات:آغاز وقت نماز ظهر و عصر و نيز جمعه زوال آفتاب است و گزاردن آنها قبل از زوال صحيح نيست.(4)در جواز ايراد خطبههاى نماز جمعه قبل از زوال، اختلاف است.(5)همچنين آغاز وقت نافله ظهر و عصر زوال خورشيد است و بنابر قول مشهور، به جا آوردن آنها قبل از زوال در غير روز جمعه صحيح نيست.(6)
وقت نماز عيد فطر و قربان(--> نماز عيد)بنابر قول مشهور از آغاز طلوع خورشيد روز عيد تا زوال آن است.(7)خواندن نماز مستحب در عيد فطر و قربان، قبل از نماز عيد و نيز بعد از آن تا زوال بنابر قول مشهور مكروه است، مگر در مسجدالنبى صلّى اللّه عليه و آله كه خواندن دو ركعت نماز قبل از نماز عيد استحباب دارد.(8)
صوم:به قول مشهور، وقت نيّت روزه در واجب معين، مانند روزه ماه رمضان براى كسى كه ماه رمضان را فراموش كرده يا جاهل به آن است.(9)همچنين براى مسافر و بيمار(10)تا زوال امتداد دارد. بنابر اين، چنانچه ناسى يا جاهل قبل از ظهر متذكر شود يا بيمار قبل از زوال بهبود يابد و يا مسافر قبل از ظهر به وطن يا جايى كه مىخواهد ده روز بماند، برسد و چيزى كه روزه را باطل مىكند انجام نداده باشد، بايد نيّت روزه كند و روزه آن روزش صحيح است. ليكن در روزه واجب غير معيّن و نيز به قولى، روزه مستحب، وقت اختيارى نيّت تا زوال خورشيد ادامه دارد.(11)
به قول مشهور، افطار كردن روزه قضاى ماه رمضان قبل از زوال، با عذر يا بى عذر، در فرض تنگ نبودن وقتِ قضا، حرام نيست؛ اما بعد از زوال، حرام و موجب ثبوت كفّاره است.(12)
(10)جواهر الكلام 17/ 3 ـ 6 ؛ مستند العروة (الصوم) 2/ 12 و 19