روزه گرفتن روزهاى پنج شنبه اول و آخر هر ماه و نخستين چهار شنبه دهه دوم هر ماه مستحب است؛ هرچند جايز است از روى اختيار (بدون ضرورت) روزه سه ماه تابستان را ـ كه نگرفته ـ در زمستان قضا كند.(1)

تهيّه كردن لباس زمستانى براى زوجه جزو نفقه واجب بر زوج به شمار مى‌رود(2)(--> نفقه).

مستحب است در فصل زمستان، خروج از منزل براى سفر و نيز ورود به آن هنگام بازگشت در روز يا شب جمعه باشد.(3)

حدّ تازيانه در گرما و سرماى شديد اقامه نمى‌شود؛ از اين رو، در زمستان وسط روز اجرا مى‌گردد(4)(--> حدود).

زِمّير --> زِمّار

زمين

زمين: مقابل آسمان.

زمين معناى روشن و معروفى دارد؛ جايى كه انسانها و جانوران بر روى آن زندگى مى‌كنند. در فقه، زمين گاه بر آنچه از اجزاى آن به شمار مى‌رود، از قبيل خاك، سنگ و ريگ اطلاق مى‌شود، مانند تيمّم يا سجده بر زمين و گاه بر مكان و مساحتى مشخص از آن با اضافه، مانند زمين صلح يا زمين خراج، يا با توصيف، مانند زمين شوره زار يا زمين سفت. گاهى نيز زمين گفته مى‌شود و مراد از آن سومين سياره از سيارات منظومه شمسى است. اين اطلاق تنها در پاره‌اى مسائل مستحدثه از قبيل سفر به ديگر سيارات، همچون كره ماه و چگونگى نماز گزاردن در آنها كاربرد دارد كه خارج از حوزه اين مقاله است؛ زيرا احكام جديد به لحاظ اطلاق سوم، احكام زمين به شمار نمى‌روند. چنان كه مراد از أرض الإسلام يا أرض المسلمين، سرزمين و كشور اسلامى و مراد از أرض الكفر و أرض الحرب، سرزمين و كشور غير اسلامى است و مسائل مربوط به آنها ذيل عنوان «دار الإسلام» و «دار الحرب» آمده است. از عنوان ياد شده در ابوابى نظير طهارت، صلات، خمس، جهاد،

• (1)جواهرالكلام 17/ 89 و 93
• (2)المبسوط 6/ 8
• (3)كشف الغطاء 3/ 96 ؛ وسائل الشيعة 5/ 325
• (4)جواهر الكلام 41/ 343 ـ 344 .