دشمنى عبارت است از مخالفت، بد خواهى و كينهتوزى در حقّ كسى يا نسبت به چيزى كه در گفتار يا رفتار خصومت آميز و كينه توزانه و آزار دهنده دشمن بروز مىكند. از اين عنوان در بابهاى طهارت، صلات، حج، جهاد، تجارت، قضاء و شهادات سخن گفتهاند.
از موارد جواز نبش قبر و انتقال ميّت به مكانى ديگر، بيم از نبش قبر توسط دشمن است.(1)
دشمن اهل بيت عليهم السّلام( --> ائمّه)ناصبى( --> ناصبى)به شمار مىرود، از اين رو كافر و نجس است.(2)
هنگام رفتن براى نماز عيدين (عيد فطر و قربان) همراه داشتن سلاح جز در صورت بيم از حمله دشمن، مكروه است.(3)
هنگام جنگيدن با دشمنان دين، نماز خوف( --> نماز خوف)با شرايطى مشروعيّت مىيابد.(4)
به مُحرمى كه دشمن او را از اتمام مناسك بازداشته، مصدود گويند كه با قربانى كردن در همان مكان از احرام خارج مىشود(5)( --> صدّ).
جهاد دفاعى در برابر دشمن متجاوزى كه كمر به نابودى اساس اسلام يا مسلمانان بسته، واجب است(6)( --> جهاد)؛ چنان كه دفاع در برابر دشمنى كه قصد جان يا ناموس آدمى را كرده واجب است(7)( --> دفاع).
فرار از جنگ در جهاد ابتدايى با دشمنان دين، در صورتى كه نيروى دشمن دو برابر مسلمانان يا كمتر از آن باشد جايز نيست.(8)
هجو كردن دشمنان خدا و دين جايز است.(9)چنان كه تبرّى جستن از آنها واجب مىباشد( --> تبرّى).
فروختن سلاح به دشمنان دين، كه در حال جنگ با مسلمانانند و نيز در دوران صلح به قصد تقويت آنان عليه مسلمانان و به قول برخى، مطلقا حرام است.(10)