را كه در جثّه همانند حيوانات ياد شده‌اند در حكم فوق ملحق به آنها كرده‌اند.(2)

كفّاره كشتن جوجه كبوتر در حال احرام يك حَمَل(--> حمل)است. برخى، قائل به تخيير بين پرداخت حمل و جدى شده‌اند.(3)

جِدّى: مقابل شوخى.

از آن در باب تجارت سخن گفته‌اند.

از شرايط صحّت عقود(--> عقد)و ايقاعات(--> ايقاع)بلكه هر كلامى كه داراى حكم شرعى؛ اعم از وضعى و تكليفى است، قصد و اراده جدّى نسبت به مفاد آن است؛ از اين رو، بر عقد، ايقاع و هر كلامى كه به شوخى از انسان صادر مى‌شود، هيچ اثر شرعى مترتّب نمى‌شود، مگر در مواردى استثنايى، مانند دشنام دادن به خدا و استهزاى آيات الهى يا پيامبران و يا كتابهاى آسمانى، كه موجب كفر دشنام دهنده و مسخره كننده مى‌شود، هرچند از روى شوخى باشد.(1)چنان كه دروغ گفتن نيز هرچند به شوخى، حرام است. مراد از دروغ شوخى، خبر دادن بر خلاف واقع از روى شوخى است. بنابر اين، چنانچه به صورت اِخبار، از روى شوخى حرفى بزند، بدون آنكه قصد حكايت و اِخبار داشته باشد، حرام نيست.(2)

اگر جدّى يا شوخى بودن كلام صادر از انسان عاقل هوشيار مشكوك باشد، مقتضاى اصل عقلايى جدّى بودن آن است؛ از اين رو، گوينده به گفته خود ملزم مى‌شود؛ مگر آنكه اصلى ديگر حاكم بر آن باشد، مانند اينكه كسى دشنامى به ديگرى بدهد و شوخى يا جدّى بودن آن معلوم نباشد. در اين صورت، بر اساس اصل صحّتِ جارى در گفتار و رفتار مسلمان(--> قاعده صحّت)چنين سخنى حمل بر شوخى مى‌شود.(3)

(--> شوخى)

• (1)تحرير الاحكام 5/ 396 ؛ القواعد الفقهية (بجنوردى) 6/ 151 ؛ مهذّب الاحكام 16/ 98
• (2)جواهر الكلام 20/ 243 ـ 244
• (2)منهاج الصالحين (سيدمحسن حكيم) 2/ 15
• (3)الحدائق الناضرة 15/ 222 ـ 223 ؛ مفاتيح الشرائع 1/ 324 ؛ مستند الشيعة 13/ 175 .
• (3)تحرير المجلّة 1 قسم 1/ 42 ؛ مهذّب الاحكام 16/ 98 .